Կարևորը շահն է, թե չէ ի՞նչ մարդկային կյանք, ի՞նչ մարդու իրավունքներ, ի՞նչ մարդասիրություն. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է. Ժամանակակից աշխարհում երկակի չափանիշների կիրառման դաշտն էապես ընդլայնվել է, որի արդյունքում միջազգային հարաբերություններում սկսում են իշխել ջունգլիների օրենքները կամ գայլային կանոնները, իսկ քաղաքակրթական բարձր արժեքներն անտեսվում են և մղվում երկրորդական պլան։ Մասնավորաբար, 21-րդ դարի զարգացվածության պայմաններում հակամարտության կողմեր կան, որ լիովին հանցագործ պահվածք են դրսևորում, անցնում են միջազգային իրավունքի բոլոր կարմիր գծերը, ոտնահարում մարդասիրական չափանիշները, սպանում, դատում գերիներին և այլ հանցավոր արարքներ իրագործում քաղաքացիական բնակչության նկատմամբ, բայց միջազգային հանրության կողմից դրանց ոչ մի լուրջ արձագանք չի հետևում։

Ադրբեջանը հենց այդպես էլ վարվում է՝ էթնիկ զտումներ իրականացնելով Արցախում, սպանելով խաղաղ բնակիչների, այդ թվում՝ երեխաների։ Այսինքն՝ Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարության ներկայացուցիչների համար որևէ սահմանափակող գործոն չկա հանցագործությունների համար։ Իսկ միջազգային հանրությունը մի քանի ձևական հայտարարություն անելով բավարարվում է և ուղղակի լուռ դիտորդի նման հետևում, թե ինչպես են զարգանում իրադարձությունները։ Մասնավորաբար, գլոբալ ընդգրկվածություն ունեցող ՄԱԿ-ի հարթակը, որի գլխավոր առաջադրանքն է պահպանել միջազգային խաղաղություն ու անվտանգություն, ազգերի միջև զարգացնել բարեկամական հարաբերությունները, ընդհանրապես չի գործում։

Տարակուսելի է, որ ՄԱԿ-ի դիտորդները Արցախ այցելեցին միայն ամբողջական հայաթափումից հետո։ Այսպիսով նաև շատ վատ նախադեպ է ստեղծվում միջազգային հարաբերություններում։ Տարբեր պետություններ ու ահաբեկչական կազմակերպություններ, իրենց աչքի առաջ ունենալով Ադրբեջանի փորձը, նույնպես կարող են անպատիժ գործել, ոտնահարել միջազգային իրավունքը և տարբեր հանցագործություններ իրականացնել։ Ու սա տեսանելի է անգամ Իսրայել-Պաղեստին հակամարտության համատեքստում։ Օրինակ՝ շատ է հիշատակվում այն, որ ՀԱՄԱՍ խմբավորման զինյալները անցան Իսրայելի սահմանը և հարձակվեցին իսրայելցիների, այդ թվում՝ խաղաղ բնակչության վրա՝ սպանելով և գերիներ վերցնելով։ Ու այս համատեքստում միջազգային հանրության մի շարք դերակատարներ խստորեն դատապարտում են ՀԱՄԱՍ-ի գործողությունները։

Բայց այդ դատապարտողները չեն ցանկանում հիշել, թե Ադրբեջանն ինչ վայրագություններ է իրականացրել Արցախում, այդ թվում՝ ռմբակոծելով քաղաքացիական բնակավայրերը և ոչնչացնելով մշակութային արժեքները։ Մյուս կողմից էլ՝ միջազգային դերակատարներ կան, որոնք Իսրայելին են դատապարտում, որ Գազայի բնակչությանը շրջափակման է ենթարկում և թողել է առանց ջրի, հացի, էլեկտրաէներգիայի։ Ամենաապշելուն այն է, որ այս թեման բարձրացնում է անգամ Էրդողանը՝ դատապարտելով Իսրայելի գործողությունները։ Թուրքիայի նախագահը հատուկ ընդգծում է, թե Արևմուտքի կողմից պատշաճ միջոցներ չեն ձեռնարկվում, երբ Գազայում ջուր, հաց, սնունդ չկա։ Ընդամենը մի քանի օր է, ինչ Գազայի հատվածը շրջափակման մեջ է, ու Թուրքիան արդեն մարդասիրական օգնություն է ուղարկում այնտեղ ապրող բնակիչներին։ Խոսքը նույն Թուրքիայի մասին է, որը խրախուսում էր Ադրբեջանի գործողությունները, երբ Արցախը ամիսներ շարունակ տոտալ շրջափակման մեջ էր, նույնիսկ սովամահության դեպքեր էին գրանցվում։

Երբ Թուրքիայում երկրաշարժ տեղի ունեցավ ու ավերածություններ եղան, Հայաստանը փրկարարներ ու օգնություն ուղարկեց Թուրքիային, բայց երբ Արցախը սովամահության էր մատնված, իսկ հիմա էլ արցախահայությունը բռնի տեղահանման զոհ է դարձել, ու տարբեր երկրներ շտապում են մարդասիրական օգնություն հատկացնել արցախահայության համար, Թուրքիան շտապում է Ադրբեջանին դրդել նոր ագրեսիվ գործողությունների, որպեսզի, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը» կյանքի կոչվի։ Հաջորդը. տարբեր միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպություններ իրենց ձայնն են բարձրացնում, որ Իսրայելը Գազայում սպիտակ ֆոսֆոր է կիրառում։

Պարզ չէ՞, որ երբ Ադրբեջանը սպիտակ ֆոսֆոր կիրառեց ու հասավ իր նպատակներին՝ առանց որևէ դիմադրության հանդիպելու միջազգային հանրության կողմից, այլ պետություններ ևս կկիրառեն։ Կամ՝ Իսրայելին դատապարտում են, որ 24 ժամ ժամանակ է տվել, որ քաղաքացիական բնակչությունը հեռանա, որպեսզի իսրայելական բանակը ցամաքային գործողություն իրականացնի Գազայում։ Եվ ԵՄ-ի դիվանագիտության ղեկավար Բորելը հայտարարում է, թե դա անհնար է, քանի որ փախստականների ճգնաժամ կառաջացնի։ Ընդ որում, Իսրայելը չի պահանջել, որ Գազայի բնակչությունն ընդհանրապես հեռանա, բայց ԵՄ-ն որևէ գործնական քայլ չձեռնարկեց, երբ Ադրբեջանը հարձակվեց պաշարման մեջ գտնվող Արցախի վրա, ու ադրբեջանական սպառնալիքի ներքո բնակչությունը ստիպված եղավ հեռանալ այն տարածքից, որի վրա հայությունն ապրել է հազարամյակներ շարունակ։

Բոլորիս աչքի առաջ Ալիևը մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություններ իրականացրեց, բայց ԵՄ պաշտոնյաները նույնիսկ իրենց աչքը չեն թարթում Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցներ սահմանելու գործում, այլ միայն ոչինչ չասող հայտարարություններ են հնչում։ Նույնը վերաբերում է նաև Ռուսաստանին։ Ռուսական ղեկավարությունը Ուկրաինա ներխուժելու իրենց որոշումը անցյալ տարի պայմանավորում էին այն հանգամանքով, որ Արևել յան Ուկրաինայի ռուսախոս բնակչությունը ճնշումների տակ է և ենթակա է ցեղասպանության վտանգի՝ նույնիսկ այն դեպքում, երբ միջազգայնորեն այդ տարածքը համարվում է Ուկրաինայի տարածք։ Բայց երբ արցախահայությունը փաստացի էթնիկ զտումների ու ցեղասպանական հանցագործությունների է ենթարկվում, ռուսական ղեկավարությունը նշում է, թե Հայաստանը ճանաչել է Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի մաս, իրենց խաղաղապահները միջազգային մանդատ ու համապատասխան լիազորություններ չեն ունեցել, որպեսզի կարողանան ազդել իրավիճակի վրա։

Ավելին, ՌԴ-ն շարունակում է հայտարարություններ տարածել, թե Արցախի բնակավայրերի էներգամատակարարումն ու գազամատակարարումը վերականգնվում է: Հետաքրքիր է՝ ո՞ւմ համար... Մի խոսքով, «միջազգային հանրություն» կոչվածը հիմնովին «նստած» է երկակի, անգամ բազմակի ստանդարտների վրա: Կարևորը շահն է, թե չէ ի՞նչ մարդկային կյանք, ի՞նչ մարդու իրավունքներ, ի՞նչ մարդասիրություն:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում