«Հաղթանակի ապրիլ» ֆիլմը կտա ապրիլյան պատերազմի հետ կապված բազմաթիվ հարցերի պատասխաններ

Այսօր՝ Ապրիլյան պատերազմի 4-րդ տարելիցի օրը, «5-րդ ալիք»-ը կցուցադրի «Հաղթանակի ապրիլ» փաստավավերագրական կինոնկարը։ Yerevan.Today-ի հետ զրույցում խոսելով ֆիլմի ստեղծման աշխատանքների մասին «5-րդ ալիք»-ի գործադիր տնօրեն Հարություն Հարությունյանը նշեց, որ ֆիլմը ստեղծվել է 4․5 -5 ամսում։ Փաստավավերագրական ֆիլմում  ներկայացվում է 2016 թվականի «քառօրյա պատերազմի» իրադարձությունները, որը, Հարությունյանի խոսքով, մի քիչ էլ հետաքննություն է։ 

Ինչո՞ւ որոշվեց նման ֆիլմ նկարել հարցին «5-րդ ալիք»-ի տնօրենը պատասխանեց․ «Արդեն 4 տարի է՝ շահարկվում է այս թեման, այնքան շահարկվեց, որ հասավ Ազգային ժողով և ԱԺ պատգամավորներն իրենց կարողացան թույլ տալ կանգնել և ասել, որ մենք Ապրիլյան պատերազմը պարտվել ենք։ Այս ամենի արդյունքում էր, որ իմ մոտ միտք հղացավ՝ միուգե այս թեմային անդրադառնանք, հասկանանք՝ դա պարտությո՞ւն էր, թե՝ հաղթանակ, ի՞նչ էր, վերջապես։ Նաև հաշվի առնելով, որ մենք մեր եթերում անցած տարվանից ունենք «Ե՞ս, թե՞ հայրենիքս» ֆիլմաշարը, որն ապրիլյան պատերազմի ժամանակ զոհված տղաների մասին վավերագրական ֆիլմեր են, հաշվի առնելով, թե ինչպիսի հետաքրքրությամբ էին մարդիկ նայում և ինչպիսի արձագանքներ ունեինք, մտածեցինք, որ կարելի է ֆիլմ նկարել ապրիլյան պատերազմի մասին»։

Հարությունյանը վստահեցրեց, որ ֆիլմում տրվելու են Ապրիլյան պատերազմի հետ կապված բազմաթիվ հարցերի պատասխանները․ «Ապրիլյան պատերազմի մասին ինչեր ասես, որ չհորինեցին, ասում էին՝ պայմանավորված էր, որ ռուսներն էին կազմակերպել, տանկերի մեջ սալյարկա չկար, ջուր էր լցված։ Սուտը հեշտ է մարսվում, բայց ոչ մեկի մտքով չէր անցնում, որ տանկի ողջ համակարգը պետք է փոխվի, եթե սալյարկայի փոխարեն ջուր լինի։ Այս ամբողջի պատասխանը և ավելին կա ֆիլմում»։

Խոսելով ֆիլմի տեղծման աշխատանքների մասին, նա նշեց, որ աշխատել են ողջ  «5-րդ ալիք»-ի թիմով․ «Ես առիթ ունեցել եմ նշելու, որ «5-րդ ալիք»-ի թիմում աշխատում են մարդիկ, որոնք սիրում են իրենց գործը, իրենց հեռուստատեսությունը։ Եղել են նկարահանումներ Արցախում, Գյումրիում, Երևանում։ Վրաստանում ևս եղել են նկարահանումներ, որոնք այս ֆիլմում չեք տեսնի, դա այլ պատմություն է, շատ հետաքրքիր։ Հիմնական հետարտադրական փուլն ամբողջովին Երևանում է եղել։ Սկզբում չէի մտածել, որ այդ ֆիլմը պետք է լիներ այս ծավալի՝ 2․5  ժամանոց, բայց և հասկանում ենք՝ անսպառ թեմա կար, որ պետք էր անդրադառնալ։ Ամենադժվարը հետարտադրական փուլն էր, որովհետև մտածում էինք՝ ինչպե՞ս անել, որ դինամիկ լինի, ավելի ամփոփ լինի, բայց ֆիլմում հարցեր են արծարծվում, որն ուղղակի անտեսելը ես կհամարեի իմ կողմից սխալ և ոչ պրոֆեսիոնալ մոտեցում։ 

Ֆիլմում չկա հեղինակային տեքստ։ Ես ի սկզբանե իմ առջև խնդիր էի դրել, որ պետք է չմիջամտել, ես կարող եմ հարցեր տալ և պահանջել, որ իմ հարցերի պատասխանները լինեն, բայց հեղինակային տեքստ գոյություն չունի ֆիլմում, ամբողջ ֆիլմում պատմում են ապրիլյան պատերազմի հետ առնչություն ունեցած մարդիկ։ Ֆիլմը նախատեսել էի 1-1․5 ժամանոց դոկումենտալ ֆորմատով, սակայն եղավ երկու մասանոց ֆիլմ․ շատ շատ են հարցազրույցները և շատ մեծ արխիվ է օգտագործվել։ Ֆիլմից առաջ «5-րդ ալիք»-ի «Հայլուր»-ի տաղավարում առավել կմանրամասնեմ»։

Հարություն Հարությունյանը նաև նշեց, որ ֆինասնական առումով չեն հաջողել, քանի որ  «Հաղթանակի ապրիլ» ֆիլմի համար նախատեսվել էր կինոէկրանային պրեմիերա, սակայն կորոնավիրուսով պայմանավորված իրավիճակն անհայտ էր՝ որքան ժամանակ կտևեր

Նշենք, որ Ֆիլմում դեպքերի մասին պատմում են քառօրյա նպատերազմում դերակատար անձինք՝ գեներալներ, զինվորներ, հրամանատարներ, Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանը, ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը։ Հարցին՝ ինչպե՞ս է ստացվել բոլորի համաձայնությունը, Հարությանն ասաց․ «Ես երբ դիմեցի Սերժ Սարգսյանի գրասենյակ և հայտնեցի, որ նման բան եմ նախաձեռնել և կցանկանայի նաև Սերժ Սարգսյանի հետ հարցազրույց ունենալ, որոշ ժամանակ անց ստեղծվեց այդ հանրավորությունը հանդիպելու։ Ես շատ զարմացա, որովհետև իմ բոլոր պայմաններին նա համաձայնեց։ Պայմանը սա էր, որ փակ կամ նախապատրաստված հարցեր ես չեմ տալու։ Նա ասաց, որ ինչ հարց ունենք, բոլոր հարցերին կպատասխանի։ Եվ հենց այդպես էլ եղավ։ Չի եղել այնպիսի հարց որը կցանկանայի, բայց չեմ տվել, կամ նա չի պատասխանել։ Սերժ Սարգսյանը շատ բաց է եղել և ընդհանարպես, ավելի քան բաց են եղել բոլորը»։

Իսկ թե ինչ կտա ֆիլմը դիտողներին, «5-րդ ալիք»-ի տնօրենն ասաց․  «Թերահավատներին գուցե և օգնի, սակայն քրոնիկ սուտասաններին և քաղաքկան դիվիդենտներ շահողներին չեմ կարծում թե դա օգտակար կլինի»։

Դիտարկմանը, որ Ապրիլյան քննիչ հանձնաժողովում ևս քննվում է քառօրյա պատերազմին առնչվող հացեր, արդյո՞ք այս ֆիլմով նպատակ է դրվում ցույց տալ այդ օրերի հերոսությունը, Հարությունյանն ասաց․ «Ես իմ առջև նպատակ չեմ դրել հերոսություն ցույց տալ, այլ նպատակ եմ դրել ցույց  տալ իրականությունը։ Թե ապրիլյանի հանձնաժողովն իր առջև ինչ խնդիր է դրել, այդ թեմային չեմ ցանկանում անդրադառնալ։ Ֆիլմն Ապրիլյան հանձնաժողովի հետ որևէ առնչություն չունի կամ նրանց համար արված չէ։ Եթե նայելուց հետո կինոքննադատական հոդված կլինի, մենք շատ կուրախանանք, ոովհետև մենք չունենք արվեստում քննադատաներ, մեր քննադատները հիմնականում ֆեյսբուքյան օգտատերերն են, որոնք ոչ թե քննադատում են այլ՝ հայհոհում»։