Հայաստանում ներդրվում է Պենտագոնի վիրուսային ծրագիրը․ Yerkir.am

Ստորև ներկայացնում ենք ռուսական «Ռազմաքաղաքական վերլուծություն» ինտերնետային ամսագրում հրապարակված վերլուծաբան Վլադիմիր Պետրովի` «Պենտագոնի վիրուսային ծրագրի նոր փուլ Հայաստանում» հոդվածի` Yerkir.am-ի թարգմանությունը:

Մեկ տարի առաջ Համառուսաստանյան պետական ​​հեռուստառադիոհեռարձակման եթերում Արկադի Մամոնտովի «Անդրոմեդայի շտամ» վավերագրական հետաքննական ֆիլմը ուշացած և ոչ այնքան համոզիչ դատապարտում առաջացրեց Հայաստանի Հանրային հեռուստաընկերության մոտ։ «Լուրեր» լրատվականի ռեպորտաժի հեղինակները փորձել են հերքել հանրապետության տարածքում Պենտագոնի «կենսաբանական սպառնալիքների նվազեցման» ծրագրերի շրջանակներում հագեցված ռազմական կենսաբանական օբյեկտների մասին «սուտը» ։ Ըստ հայ լրագրողների՝ կենսալաբորատորիաները, իբր, կապ չունեն ո՛չ այս ծրագրերի, ո՛չ էլ ամերիկացիների հետ, և հիմնականում պատկանում են Հայաստանին և ամբողջությամբ վերահսկվում են հանրապետության իշխանությունների կողմից։ Ակնհայտ փաստերը հերքելու փորձի հեղինակները պետք է, որ նյարդայնացած լինեին անասնաբուժական առողջապահության կազմակերպման միջազգային փորձագետ, «Մեկ առողջություն» հասարակական կոալիցիայի առաջնորդ Գրիգոր Գրիգորյանի հնչեցրած գնահատականից։ «Սա երկրի ինքնիշխանության կորստի սկիզբն է. Մի երկու-երեք տարի լաբորատորիաների ցանցի տեղակայումից հետո երկիրը լիովին ենթարկվում է, դե ֆակտո գաղութացվում: Դե յուրե այն համարվում է ինքնիշխան երկիր, դե յուրե լաբորատորիաները պատկանում են այս երկրին, բայց դե ֆակտո երկիրը ընկնում է գերության մեջ, փաստացի դառնում է գաղութ»։ Հայտնի վիրուսաբան, Հայաստանի Սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայության նախկին ղեկավար Գրիգորյանը երկրում ամերիկացի զինվորական կենսաբանների ներկայության կտրուկ հակառակորդն է։ Նրանց հիմնական թիրախը, իհարկե, Ռուսաստանն է՝ պատասխանատվության ոլորտների հստակ բաշխմամբ (Արևելյան Եվրոպան վերահսկվում է Ուկրաինայի «գլխամասային օբյեկտների» կողմից, Կովկասը՝ «Լուգարի ​​կենտրոնը», Թբիլիսիի մոտ, Կենտրոնական Ասիան` Կենտրոնական ռեֆերենս-լաբորատորիան Ալմաթիում):

«Հետազոտությունների շրջանակը կախված է նրանից, թե կոնկրետ ինչ նպատակ է հետապնդվում կոնկրետ շրջանում, - շարունակում է Գ.Գրիգորյանը. Հայտնի է, օրինակ, որ Կենտրոնական Ասիայի, ինչպես նաև Մոնղոլիայի նահանգների տարածքում ժանտախտի բացիլի մարտական ​​շտամների փորձարկումներ են իրականացվում։ Հայաստանի տարածքում հիմնականում փորձեր են իրականացվում բրուցելյոզի, տուլարեմիայի, սիբիրախտի հարուցիչների հետ։ Այս բոլոր միկրոօրգանիզմները համարվում են պոտենցիալ պաթոգեններ, որոնք կարող են օգտագործվել հակառակորդի կենդանի ուժի վրա կենսաբանորեն ազդելու, ինչպես նաև թիրախ երկրի (գյուղատնտեսության) տնտեսական համակարգը խաթարելու համար: Մասնավորապես, 2017թ.-ին Հայաստանում եղավ դաբաղ հիվանդության բռնկում, որը երկրի այն ժամանակվա ղեկավարությունը փորձում էր ամեն կերպ քողարկել՝ հերքելով այս հիվանդության ակնհայտ կլինիկական նշանները։ Փաստաթղթերից մեկի համաձայն՝ ամերիկյան «կենսաանվտանգության» ծրագրի էմիսարներն ուղղակիորեն պատվիրում են Հայաստանի պատկան մարմիններին ձեռնարկել բոլոր միջոցները, որպեսզի ժողովուրդը չըմբոստանա, և ծրագիրն իրականացվի ժամանակացույցին համապատասխան։

Ըստ Գ.Գրիգորյանի՝ մանրէաբանական զենքի հիմնական «առավելությունը» նրանց համար, ովքեր ձգտում են այն օգտագործել ռազմական նպատակներով, այն է, որ համապատասխան փաստերն ու դրվագները դժվար ապացուցելի են։ Ինֆեկցիաները լայնորեն տարածվում են բնության մեջ, և այս հատկությունը ընդունվել է անգլո-սաքսոնների կողմից մի քանի դար առաջ Հյուսիսային Ամերիկայի հնդկացիների դեմ ցեղասպանության քաղաքականության ժամանակ: Եվ այս պրակտիկան այսօր ավելի հարմար է թվում՝ հաշվի առնելով կենսատեխնոլոգիայի զարգացման ներկայիս մակարդակը (ներառյալ «էթնիկ զենքի» զարգացումը), բազմապատկված «սպիտակ տերերի» գաղութատիրական ոգով և նրանց ցինիկ ռացիոնալիզմով ու պրագմատիզմով։

Հաշվի առնելով արևմտյան գործընկերների հետ Հայաստանի իշխանությունների սերտ փոխգործակցությունը, ինչի մասին կխոսենք ավելի ուշ, մեղմ ասած ամենևին էլ զարմանալի չի թվում երկար քաշքշուկներից հետո 2021 թ. ստորագրված կենսաանվտանգության մասին հայ-ռուսական հուշագրի կատարման ֆորմալ բնույթը: Մասնավորապես, ճիշտ չեն ռուս մասնագետների արտատարածքային օբյեկտներ իբր լիարժեք մուտք ունենալու մասին հայտարարությունները, ինչի վրա Գրիգորյանը նույնպես ուշադրություն է հրավիրում: «Մանիպուլյատիվ տեղեկություններ են գալիս, մասնավորապես, ասվում է Սարատովից երկու-երեք միկրոբիոլոգների այցելության մասին, եթե չեմ սխալվում, 2018թ.: Սակայն սա ճանաչողական այց էր, որը կապ չուներ երկակի նշանակության օբյեկտների ստուգման հետ, որը ես համարում եմ Հայաստանի առողջապահական համակարգի կենսաբժշկական լաբորատորիաներ»։ Թեև ռուս միկրոբիոլոգները եկան լաբորատորիաներ, նրանց թույլ չտվեցին ներս մտնել՝ սահմանափակվելով իրականացվող փորձերի բնույթի մասին բանավոր պատմությամբ. «Եվ այս (մակերեսային ճանաչողական) այցը Հայաստանի ներկայիս իշխանությունների կողմից ներկայացվում է որպես ռուս մասնագետ տեսուչների ընդունելություն: Փորձում են դա ներկայացնել որպես ոչինչ չհայտնաբերած ստուգում»։ Մինչդեռ պարզ է, որ բժշկական և կենսաբանական օբյեկտների ցանկացած քիչ թե շատ արժեքավոր զննում պետք է տեղի ունենա բոլորովին այլ ձևով, և գոնե յուրաքանչյուր նման զննման հաշվետվություն պետք է տրվի, ինչը, իհարկե, այս դեպքում չի եղել:

Հայտնի է, որ ամերիկյան մասնակցությամբ ստեղծված լաբորատորիաները գործում են փոքր հանրապետության բոլոր շրջաններում։ Դրանք ընդհանուր առմամբ 12-ն են, այդ թվում՝ 3-ը՝ Երևանում, և «տարօրինակ զուգադիպությամբ ռազմավարական նշանակության օբյեկտներ են գտնվել բնակելի թաղամասերի մոտ. օրինակ՝ Գյումրիում ռեֆերենս-լաբորատորիան գտնվում է հենց դպրոցի հարևանությամբ», - նշում է «Ժողովրդի ձայնը» հասարակական ակումբի փորձագետ Արման Ղուկասյանը։ Իրավիճակն ուսումնասիրելուց հետո ակումբի ներկայացուցիչները եկել են միանշանակ եզրակացությունների՝ աշխատանքներ են տարվում լաբորատորիաներում, որոնք խնամքով թաքցված են հայ հանրությունից. դրանք գտնվում են խիտ բնակեցված վայրերում, ինչպես նաև մանկապարտեզների և խաղահրապարակների մոտ։ «Սպիտակ պարոններին» ուղարկված հարցերն, իհարկե, մնացին առանց հստակ պատասխանների։ Ավելի վաղ Infoport.am առցանց հրապարակումը, վկայակոչելով ներքին աղբյուրներին, խոսում էր կենսաբանական հետազոտությունների ոլորտում Հայաստանի ռեսուրսներին Պենտագոնի մասնագետների անսահմանափակ հասանելիության և հատկապես վտանգավոր ախտածինների հետ աշխատելու նրանց ծայրահեղ հետաքրքրության մասին, որոնք վաղուց ուսումնասիրվել և փորձարկվել են որպես կենսաբանական զենքեր. Իր հերթին ՀՀ ԱԱԾ պահեստազորի սպաների միությունը կոչ է արել ստուգել հանրապետությունում գործող կենսաբանական լաբորատորիաների գործունեությունը` տագնապով նշելով Վրաստանում կարմրուկի, Հայաստանում խոզերի աֆրիկյան ժանտախտի և սիբիրախտի դեպքերը և այլն, որոնք վերջին տարիներին ավելի հաճախակի են դարձել։

2022 թվականի մայիսին Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպանությունը ուշադրություն հրավիրեց հանրապետության տարածքում կենսաբժշկական ցանցի հաստատություններում ուկրաինական ԽՍՀ տարածքում նախկինում ռազմական կենսաբանական հետազոտություններով զբաղվող կազմակերպությունների մասնագետների ակտիվ մասնակցությանը։ Դիվանագիտական ​​առաքելության հայտարարության մեջ նշվում է հանրապետությունում ուկրաինացի, ամերիկացի և արևմտյան կենսաբանների «այդ գործունեության մանրակրկիտ վերլուծության» անհրաժեշտությունը։ Եվ կարճ ժամանակ անց՝ 2022 թվականի հուլիսի 27-29-ը, Հայաստան այցելեցին Պենտագոնի սպառնալիքների նվազեցման գործակալության «պաշտոնական» ռազմական վիրուսաբանները, որոնցից հետո ամերիկյան Bei Resources ռազմական ընկերությունը Հայաստան տեղափոխեց Կոնգո-ղրիմյան հեմոռագիկ տենդի հատկապես վտանգավոր հարուցիչներ և գրամ-բացասական բակտերիաները, որոնք հանգեցնում են վերոհիշյալ տուլարեմիայի բռնկմանը:

Եվ հիմա, կարծես թե, Պենտագոնի ռազմակենսաբանական գործունեությունը Հայաստանում թափ է հավաքում տեղական իշխանությունների լիակատար համաձայնությամբ, որոնք միտումնավոր ընտրեցին Մոսկվայի հետ երկխոսության վստահության մնացած տարրերի վերջնական խարխլման ուղղությունը։ Մասնավորապես, ԱՄՆ պաշտպանության նախարարության պաշտպանական սպառնալիքների նվազեցման գործակալությունը (DTRA), որն անմիջականորեն վերահսկում է հենց այդ կենսաբանական լաբորատորիաները, խթանում է Հայաստանում ինչ-որ «Մանրէաբանական ռեսուրսների տարածաշրջանային կենտրոնի» կառուցման նախագիծը։

2023 թվականի հունվարին, այսպես կոչված, Կենսաբանական սպառնալիքների նվազեցման ծրագրի շրջանակներում տեղի ունեցավ Հայաստան-ԱՄՆ աշխատանքային խմբի հերթական հանդիպումը։ DTRA-ի երևանյան գրասենյակի ղեկավար, մայոր Քրիստեն Սմիթն ասաց, որ հայ-ամերիկյան համագործակցության ներկա մակարդակը թույլ է տալիս իրականացնել Առողջապահության և Արտակարգ իրավիճակների նախարարության պլանային ինտեգրացիա ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի նմանատիպ կառույցների հետ:

«Մանրէաբանական ռեսուրսների տարածաշրջանային կենտրոնի» ստեղծումը կարևոր քայլ կլինի դրա իրականացման ուղղությամբ։ Այս կառույցի հիմնական խնդիրներն են Եվրոպայում և Կովկասի տարածաշրջանում մանրէաբանական հավաքածուների տեղեկատվական ցանցի ստեղծումը, հետազոտությունների անցկացումը, հատկապես վտանգավոր վիրուսների շտամների հայտնաբերումը և պահեստավորումը:

«Մանրէաբանական ռեսուրսների տարածաշրջանային կենտրոնի» կառուցումը նախատեսվում է իրականացնել այս տարվա ամռանը ՀՀ ԳԱԱ «Հայկենսատեխնոլոգիա» գիտաարտադրական կենտրոնի (ստեղծվել է 2010թ.-ին պետական ​​ոչ առևտրային կազմակերպության տեսքով) բազայի վրա: Ծրագրի իրականացման համար որպես Պենտագոնի կապալառուներ կհանդիսանան Black & Veatch և CH2M ընկերությունները, ինչպես նաև Քիմիական, կենսաբանական, ռադիոակտիվ, միջուկային ռիսկերի նվազեցման առաջնային եվրոպական կենտրոնը և Համբուրգի տեխնիկական համալսարանի (Գերմանիա) կենսաբանական լուծումների կենտրոնը:

Հայտնի է, որ աշխատանքային խմբի նիստին մասնակցած ՀՀ առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը և «Միկրոբիոլոգիայի և մանրէների կուտակման կենտրոնի» ղեկավարը դրական են արձագանքել նախաձեռնությանը և վստահեցրել ամերիկացի հյուրերին, որ իրենք կաջակցեն կենտրոնի կառուցման նախագծին, երբ այն դիտարկվի Հայաստանի կառավարության կողմից: Պետք է ենթադրել, որ Նիկոլ Փաշինյանն ու Արմեն Գրիգորյանը (ԱԽ քարտուղար) չեն առարկի…

Կարելի է ենթադրել, որ Հայաստանում Պենտագոնի ռազմակենսաբանական ծրագիրը թեւակոխում է նոր փուլ՝ ենթադրելով ավելի սերտ տարածաշրջանային ինտեգրացիա։ Տարածաշրջանում տիրող ռազմաքաղաքական տուրբուլենտության, բազմաթիվ սահմանների փաստացի թափանցելիության, շարունակվող ռազմական հակամարտությունների համատեքստում, ինչպես բաց, այնպես էլ թաքնված ձևով, սա առանձնակի մտահոգիչ է։