Հանդիպումից ու դեբատից հայկական կողմը ոչինչ չստացավ․ «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․ Բավարիայի մայրաքաղաք Մյունխենում տեղի ունեցավ անվտանգության ավանդական համաժողովը։ Այս համաժողովին տարբեր երկրներից ներկա էին բազմաթիվ պետական բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, այդ թվում՝ նախագահներ, վարչապետներ և նախարարներ։ Ուկրաինական պատերազմով պայմանավորված՝ Ռուսաստանի պաշտոնատար անձինքն այս անգամ հրավիրված չէին համաժողովին։ Իսկ Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները մեկնեցին Մյունխեն ու համաժողովի շրջանակներում նախ հանդիպեցին ԱՄՆ պետքարտուղար Բլինկենի մասնակցությամբ, ապա նաև դեբատ ունեցան։ Ուշագրավ է, որ նախորդ անգամ Բավարիայի մայրաքաղաքում Փաշինյան - Ալիև հանդիպումն ու Ղարաբաղյան թեմայով սուր բանավեճը տեղի էր ունեցել 2020 թվականի փետրվարի 15-ին՝ արյունալի պատերազմից ամիսներ առաջ:

Եվ, ըստ էության, տեղին է արձանագրել, որ այդ հանդիպումից ու դեբատից հայկական կողմը ոչինչ չստացավ։ Սակայն եթե նախորդ դեբատի ընթացքում Ալիևը որոշակի զսպվածություն էր պահպանում, ապա այս անգամ նրա խոսքում ավելի կոշտ ձևակերպումներ էին առկա, քանի որ նա արբեցել է Արցախյան երկրորդ պատերազմում տարված հաղթանակից ու մտածում է, թե այդպես էլ շարունակվելու է։ Ադրբեջանի նախագահը կտրուկ տոնով Հայաստանին մեղադրեց օկուպացիայի մեջ ու միաժամանակ ընդգծեց, թե Լեռնային Ղարաբաղ միավորում չկա։ Ավելին՝ նա ոչ միայն արդարացրեց Արցախի նկատմամբ ադրբեջանական ագրեսիան ու հանցագործությունները, այլև փորձեց հակամարտությանը կրոնական ենթատեքստ տալ՝ նշելով, թե հայերը բազմաթիվ մզկիթներ են ոչնչացրել։

Թշնամական երկրի ղեկավարը հատուկ նշեց, թե Հայաստանը նոյեմբերի 9-ի հայտարարության համաձայն կապիտուլ յացիայի է ենթարկվել, իսկ իր խոսքը հիմնավորելու համար հավելեց, թե ոչ միայն միջազգային հանրությունն է ընդունել պատերազմի արդյունքները, այլև հայ հասարակությունը, քանի որ դրանով էր պայմանավորված, որ 2021 թվականին խաղաղության մանդատ տվեց Հայաստանի հիմիկվա ղեկավարությանը։ Այլ կերպ ասած՝ փորձ էր կատարվում ի ցույց դնել, թե ինչպես հայ հասարակությունը, այնպես էլ ՀՀ ղեկավարությունն ընդունել են պարտությունը։ Իսկ ինչ վերաբերում է Արցախին, ապա Ալիևը, հայտարարելով, թե Լեռնային Ղարաբաղ չկա, ուղղակի կա Ղարաբաղում ապրող հայ համայնք, հատուկ թիրախավորեց Ռուբեն Վարդանյանին, որի հետ չեն ցանկանում բանակցել։ Իսկ նման հոխորտանքներին ի պատասխան՝ Փաշինյանի ելույթը թույլ ու պարտվողական բնույթ ուներ։

Օրինակ՝ ճիշտ է՝ նա հայտարարեց, թե նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության տակ դրված է Ալիևի ստորագրությունը, որտեղ նշված է Լեռնային Ղարաբաղի մասին, սակայն այդպես էլ ոչ մի բառ չասաց, որ Արցախն է վճռելու իր կարգավիճակը և միաժամանակ որոշելու, թե ով պետք է ղեկավարի իրենց՝ լինի դա Վարդանյանը, թե մեկ ուրիշ գործիչ։ Միջազգային հանրությանն ավելի խորքային տեղեկացնելու համար հարկ էր նաև Լաչինի միջանցքի մասով նշել կեղծ «բնապահպանական» ակցիայի մասին, թե այն Ադրբեջանի իշխանություններն են կազմակերպել, որոնք պետք է պատասխանատվություն կրեն հումանիտար ճգնաժամ ստեղծելու համար։

Բայց կոշտ պատասխան տալու փոխարեն Փաշինյանը սկսեց արդարանալ, թե հայերը մզկիթները չեն քանդել, խորհրդային տարիներին դա արել են ադրբեջանցիները։ Այնինչ, ուղղակի անհրաժեշտ էր նշել Ադրբեջանի կողմից հայկական մշակութային արժեքների ոչնչացման կամ նպատակաուղղված մշակութային ցեղասպանության մասին, թե ինչպես են եկեղեցիները քանդում, ավերում խաչքարերը, այդ թվում՝ Նոր Ջուղայում, աղավաղում պատմությունը և ոչնչացնում հայկական յուրաքանչյուր հետք։ Ամենակարևոր հարցերից մեկն էլ գերիների հարցն է. արդեն երկու տարի է, ինչ գերիները պահվում են Բաքվի բանտերում ու կտտանքների ենթարկվում, սակայն տպավորություն է, թե Փաշինյանն արդեն մոռացել է հումանիտար նշանակություն ունեցող այս հրատապ խնդրի մասին։ Իսկ կապիտուլ յացիայի պահով Փաշինյանը, իր սովորության համաձայն, նկատեց, թե նման բառապաշար չպետք է օգտագործվի, բայց այդպես էլ որևէ բովանդակային պատասխան չկարողացավ տալ, քանի որ հենց ինքն է լեգիտիմացրել ադրբեջանական ագրեսիան, ու իր իշխանությունն է, որ հայտարարում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչելու մասին։

Կարճ ասած՝ մի շարք առանցքային հարցերում Փաշինյանի ու Ալիևի ասածները նույնական էին, բայց այս ամենից հետևություններ պետք է անի հանրությունը, քանի որ Լաչինի միջանցքի շրջափակումով խնդիրը չի ավարտվելու, ու Ադրբեջանը ցույց է տալիս, որ մտադիր է մաքսակետ տեղադրել միջանցքում։ Իսկ անցակետի չտեղադրումը Բաքուն դեռևս պայմանավորում է, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» հետ՝ ընդգծելով, թե դրա համար էլ այդ միջանցքում չպետք է մաքսակետ տեղադրվի հայկական կողմից։ Ու Ալիևը նաև ակնարկեց, թե նման առաջարկ են փոխանցել հայկական կողմին։ Պարզ է, որ Ադրբեջանն ամեն ինչ անում է Հայաստանի նկատմամբ նոր ագրեսիա իրականացնելու համար։ Անգամ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը չէր բացառել առաջիկա ագրեսիայի հավանականությունը։ Իսկ ՀՀ իշխանությունները նորից իրենց թուլությամբ և անընդունակությամբ հող են նախապատրաստում, որպեսզի Ադրբեջանը շարունակի իր հանցագործ քայլերը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում