Ինչ-որ պետք էր, արդեն ասվել էր. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․ Պատերազմից հետո Ադրբեջանը շարունակում է առաջնորդվել «ինչպես ցանկանամ, այնպես էլ կվարվեմ» սկզբունքով։ Դրանով է պայմանավորված, որ ադրբեջանական կողմը պարբերաբար խախտում է նոյեմբերի 9-ի հրադադարի մասին համաձայնությունը։ Եվ ուշագրավն այն է, որ այդ գործելակերպի շրջանակներում Բաքուն ոչ միայն հայտարարում է, թե այլևս Ղարաբաղյան հակամարտություն չկա, այլև միտումնավոր լարվածություն է ստեղծում և սադրանքներ է հրահրում Հայաստանի հետ սահմանին: Բացառություն չէ նաև Արցախի հետ սահմանը, որը ռուս խաղաղապահների պատասխանատվության գոտին է։ Ավելի քան երկու ամիս է անցել այն դեպքից, երբ ադրբեջանական զինուժը Արցախում ռուս խաղաղապահների ներկայությամբ նոր դիրքեր գրավեց Փառուխ գյուղի ուղղությամբ՝ զբաղեցնելով կարևոր նշանակություն ունեցող Քարագլուխ բարձունքի մի մասը։ Իսկ դրանից հետո Ալիևը հպարտորեն հայտարարեց, թե Փառուխը գրավել են։

Այսպիսի մոտեցմամբ Ադրբեջանը, կարծես, փորձում է հասկացնել, թե Արցախում խաղաղապահների առկայությունը ոչ մի կերպ չի կաշկանդում իրեն Արցախի դեմ գործողությունների դիմելու հարցում։ Այլ կերպ ասած՝ իրենց համար խաղաղապահները եղած-չեղածի հաշիվ են։ Մյուս կողմից էլ՝ Բաքուն Արցախի հարցով, կարծես թե, փորձում է Մոսկվայի համբերությունը։ Եվ պատահական չէ, որ այս խնդրին հատուկ անդրադարձավ Հայաստանում աշխատանքային այցով գտնվող ՌԴ արտգործնախարար Լավրովը՝ հայտարարելով, թե ընկալում կա, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման՝ արդեն մեկնարկող առարկայական աշխատանքների շրջանակում Փառուխի հետ կապված հարցերը կքննարկվեն և անպայման կլուծվեն։ Փաստորեն, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատումը և սահմանագծումը Փառուխի հետ կապելը նշանակում է, որ Արցախում ևս սահմանազատում է տեղի ունենալու։

Շատերը միանգամից փորձեցին վրիպում տեսնել Լավրովի հայտարարությունում։ Սակայն հարցն այն է, որ Լավրովը հայտնի է որպես երկարատև փորձ ունեցող և հմուտ դիվանագետ, մի՞թե հնարավոր է, որ նա անպատրաստ լիներ կամ կոշտ վրիպում թույլ տար, այն էլ՝ այդպիսի նուրբ թեմայով։ Չէ՞ որ հարկ եղած դեպքում ՌԴ արտգործնախարարը միանշանակ կարող էր այդ հարցը հմտորեն շրջանցել կամ դիվանագիտական «լղոզված» պատասխան տալ, ինչպես հաճախ արվում է դիվանագիտական լեզվում։ Բնական է, որ այսպիսի հայտարարությունից հետո Ադրբեջանը պետք է հիստերիայի մեջ ընկներ։

Եվ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն շտապեց պատասխանել Լավրովին, թե սահմանազատման գործընթացի շրջանակներում չի նախատեսվում դիտարկել ադրբեջանա-հայկական պետական սահմանից դուրս որևէ հարց, այդ թվում՝ կապված այն տարածքների հետ, որտեղ ժամանակավորապես տեղակայված է ռուսական խաղաղապահ զորախումբը։ Այստեղ մի պահ կանգ առնենք. այս հարցում պետք է ուշադրություն դարձնել, որ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի պատասխանում բացակայում է Արցախի հետ կապված՝ Բավքի համար նախընտրելի «Ադրբեջանի ներքին տարածք» ձևակերպումը, որը միշտ արհեստականորեն խցկում են տարբեր դիվանագիտական հայտարարություններում։

Դրա փոխարեն, Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն խոսում է տարածքների մասին, որտեղ ժամանակավորապես տեղակայված է ռուսական խաղաղապահ զորախումբը, և «ադրբեջանա-հայկական պետական սահմանից դուրս» տարածքների մասին, իսկ այսպիսի ձևակերպումն ինքնին նշանակում է Արցախի տարածքների՝ Ադրբեջանի կազմից դուրս լինելու մասին։ Ճիշտ է՝ որոշ ժամանակ անց ՌԴ ԱԳՆ կայքում փոփոխություններ կատարվեցին Լավրովի՝ Փառուխ գյուղի շուրջ ստեղծված իրավիճակի հետ կապված հայտարարությունում, սակայն դա, մեծ հաշվով, եղանակ չի փոխում, քանի որ ինչ պետք էր, Ռուսաստանի ԱԳ նախարարի կողմից արդեն ասվել էր։ Մոսկվայի կողմից Երևանում հնչող հիմնական ուղերձն այն էր, որ Բաքուն հանկարծ չփորձի նոր սադրանքներ հրահրել ռուս խաղաղապահների պատասխանատվության գոտում, այլապես սահմանազատման գործընթացը շուտով իրականություն կդառնա նաև Արցախում։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում