«Կարճ ասած»․ Ադրբեջանցիները գրում են «Пашинян наш»

Նիկոլ Փաշինյանի՝ ԱԺ ամբիոնից երեկվա ծայրահեղ պրոադրբեջանական ելույթը, ինչպես ցույց է տալիս համացանցի վերլուծությունն ու հարցումները, քաղաքացիների մեջ իր օգտին ոչինչ չի փոխել։ Այսինքն, չկա մարդ, որ հավատացել է Փաշինյանի ելույթին առ այն, թե կապիտուլյացիոն թուղթը, որ իշխանության էր եկել, արդեն պատրաստ էր կամ՝ որ նախկինները ճչանաչել են Արցախը Ադրբեջանի մաս։ Բայց ժողովուրդը ուղղակի տագնապած է Փաշինյանի ելույթի մեկ այլ դրվագից․ նա անուղղակիորեն հայտարարել է, որ Հայաստանի Հանրապետության տարածքից զիջումներ է անելու։ Կփորձի գցել նախկինների վրա, դա  չի աշխատի, ամեն ինչ նախկինների վրա գցելը աշխատում էր միչև 2020-ի աղետը։ Բայց մարդը խոստովանում է, որ հանձնելու է Հայաստանից։ Երեկվանից փորձում են հարյուրերորդ անգամ հակադարձել Մադրիդյան սկզբունքները պրոադրբեջանական լինելու, Արցախը բանակցություններից դուրս թողնելու և այլնի վերաբերյալ Փաշինյանի թրքահաճո ելույթներին։ Բայց մոռանում են մեկ բան՝ Նիկոլ Փաշինյանի նկատմամբ զրպարտության և ստելու մեղադրանքով բազմաթիվ քրեական գործեր կան ու եթե մենք ապրեինք քիչ կամ շատ իրավական երկրում, նա շուտվանից էր պատասխանատվության ենթարկվելու, իսկ եթե, առհասարակ, նորմալ երկրում լինեինք, ինքը առաջին իսկ բռնված ստից հետո ընդհանրապես կչքվեր քաղաքականությունից, ու էլ երբեք հնարավորություն չեր ունենա պետական համակարգին մոտենալու։

ԱԺ ամբիոնից հայտարարում է, թե ինքը չի կարող Արցախն Ադրբեջանից դուրս պահել։ Բացատրությունները, մեղադրանքները հեչ, կարևորը այս միտքն է։ Երբ ինքը եկել է բանակցելու, ունեցել ենք Մադրիդյան փաստաթղթով հաստատված և ընդուված սկզբունքներ․ միակը, որտեղ խոսվում է Արցախի ինքնորոշման իրավունքի մասին, որ Արցախը դեռ 91 թվականից անկախ էր, ինքնորոշված էր և զարգանում էր, դրա մասին չեմ խոսում, դա կար, ընդամենը հայական պետության ղեկավարները քննարկում էին, թե երբ ու ինչ ձևով այդ ամենը կձևակերպվի միջազգային կառույցների մոտ։ Ավելին, հայր Ալիևը բազմիցս է արտահայտել այն միտքը, որ վերջ, մենք Ղարաբաղը էլ հետ չենք բերի։ Նիկոլ Փաշինյանը որևէ իրավունք չունի քննադատելու Լևոն Տեր-Պետրոսյանի, Ռոբերտ Քոչարյանի, Սերժ Սարգսյանի քննարկած, բանակցած որևէ փաստաթուղթ, իրավունք չունի, քանի որ ինքը ստորագրել է կապիտուլյացիա, իր ստորագրությամբ շրջաններ, հողեր հանձնել թշնամուն։

Արցախը բանակցություններից դուրս է մնացել դեռ մինչ 1997 թվականը՝ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի նախագահության օրոք․ դա փաստ է, բայց դրա համար Տեր-Պետրոսյանին Նիկոլը իրավունք չունի մեղադրել, որովհետև ինքը աշխարհի քաղաքական քարտեզից է Արցախը դուրս թողել և հիմա էլ Հայաստանին է դուրս թողնում Արցախի հարցով բանակցություններից։ Ռոբերտ Քոչարյանի հայտարարածը, ցավոք, լրիվ այսօրվա իրականությունն է՝ Հայաստանը, Արցախը այսօր ոչ թե բանակցությունների սեղանի շուրջ է, այլ բանակցությունների սեղանի վրա։ Ու այդ ամենը ընդամենը մի հոգու երեսից, ու այդ մեկ հոգին դեռ խոսում է, մեղադրում է բոլոր բոլորին, բացի իրենից։

Մենք ազգային խայտառակության ու ողբերգության եջ ենք։ Մարդիկ հիշում են, թե ինչպես են բանակցել ժամանակին Քոչարյանն ու Ալիևը, Քոչարյանը՝ հանգիստ, հպարտ ու հեգնական ժպիտով, Ալիևը՝ դիսկոմֆորտի մեջ։ Մարդիկ էսօր տեսնում են Պրահայից ստացած թարմ վիդեոները․ Էրդողանը, Ալիևը ծիծաղում են, ով գիտի ում վրա, մեր «հավաստի աղբյուրը» գլուխը կախ կանգնել է։ Նախկին ու այսօրվա իրավիճակները փոխվել են 180 աստիճանով։ Շատ ճիշտ գրել էին՝ որ երբ նախագահ Քոչարյանը խոսում էր Ղարաբաղից, ծափահարում էին աշխարհի բոլոր հայերը, որ Նիկոլն է խոսում, ծափահարում են աշխարհի ադրբեջանցիները։

Փաշինյանի երեկվա ելույթի ամենավտանգավոր կետը մեզ համար սպասվելիք իրադարձությունների մասին խոսքն էր՝ տողատակից։ Նա Պրահա գնալուց, Էրդողան-Ալիև հանդիպումից առաջ հայտարարում է, որ Ղարաբաղը վաղուց Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մեջ է, ու Հայաստանի հարցով էլ կարող են քննարկել, պատրաստ է տարածք զիջել։ Ասում է Ալիև, դու մեղք չունես, դուք սաղ ճիշտ եք ասում, մեղավորը մեր նախկիններն են։ Ասում է, որ Հայաստանի տարածքում էլ բաներ կան, որոնք սակարկման թեմա են։ Երեկ իրեն լսելիս, պատկերացրեցի որ կոստյումի տակից Ռամիլսաֆարովի նկարով մայկա է հագել, լուրջ եմ ասում։ Չկա սենց բան։

Էս մարդը ամենահայրենասեր ադրբեջանցուց ավելի ադրբեջանամետ ելույթ ունեցավ երեկ։ Ալիևն ինքը հրաժարվում էր ընդունել Մադրիդյան սկզբունքները՝ համարելով պրոհայկական, Ալիևն ասում է ինձ ստիպում էին ճանաչել Արցախի անկախությունը, Նիկոլը փրկում է նրան, ասում է՝ Ալիև ջան, չկա տենց բան, նրանք ճանաչել են Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ Ղարաբաղն ու Հայաստանի տարածքի մի մասը՝ դրա մեջ։

Հարցեր հնչում են, իհարկե՝ բա եթե 1999 թվականից ճանաչել են Արցախն Ադրբեջանի կազմում, բա ինչի՞ն է սպասել Ադրբեջանը դրանից հետո 20 տարի, ինչի՞ են սպասել, մինչև դու գաս։ Ժողովուրդը հարցնում է՝ երբ եկար ու տեսար, որ քեզ մոտ կապիտուլյացիոն փաստաթուղթ է թողել Սերժ Սարգսյանը, ինչո՞ւ վերցրիր, ստորագրեցիր, թող ասեիր՝ ես չեմ ստորագրելու ու գնայիր։ Հարց են տալիս, եթե գիտեիր կապիտուլյացիա ես ստորագրելու, ինչո՞ւ էիր գոռում Արցախը Հայաստան է և վերջ։ Որովհետև հիմա սուտ ես ասում, քեզ նորմալ բանակցություն են թողել, չես հասկացել ոնց պետք է շարունակես, ասել ես՝ սկսում եմ իմ կետից, Ալիևը ոգևորվել է, ասել է՝ հազիվ պրծա նախորդ բանակցություններից ու մինչև վերջ ոտքը դրել է գազին, հիմա էլ դեմ տվին իրենց երազանքի քարտեզը։

Որ պահից ընդունում ես երկրի ղեկավարումը, բեռը գալիս է քո վրա, պետք է շարունակեիր, կարող էիր՝ ավելի հմուտ շարունակեիր․ բայց դու դրել ես մի կողմ, ասել ես զրոյից եմ սկսում, բանակը վարկաբեկել ես, քանդել ես ու այսօր մեզ թողել ես զրոյի վրա։ Որ բանակցությունները իբր վատն են եղել նախկինում, որ նախկինները իբր հանձնում էին, մենք դա չենք տեսել, լսել ենք Նիկոլիից, բայց էն, որ Նիկոլը փաստ հողատու է, դա տեսել ենք։

Որովհետև էն ժամանակ երբ լուրջ մարդիկ երկիր էին կառավարում, ինքը զբաղված էր բանսարկություններով, գիտեր ամեն ինչ էդքան հեշտ է, կարելի է էսօր սենց ասել, վաղը էն ու տակից դուրս գալ։ Այդ ամենը արժեցել է հազարավոր մեր էրեխեքի կյանքեր, ճակատագրեր, Հայրենիք։

Սարսափելին գիտե՞ք որն է։ Հայաստանում վերջին եսիմքանի հարյուր տարվա մեջ մենք ունենք ղեկավարություն, որը խոսում է թշնամի պետության օգտին։ Հայաստանում ղեկավար է մարդ, որը մեղադրում է ոչ թե Ալիևին ու Էրդողանին, օրինակ՝ հացագործությունների մեջ, այլ մեղադրում է Հայաստանի նախկին նախագահներին, որովհետև չեն թողել, որ Ալիևն ու Էրդողանը այդ հանցանքները կատարեին։ Նիկոլ Փաշինյանի ամեն ելույթ թշնամուն կոնկրետ օգուտ է, մեզ՝ վնաս։ Հայկական լրատվականների ֆեյսբուքյան էջերի տակ կարդացեք ադրբեջանցիների քոմենթները, գրում են՝ «Փաշինյանը մերն ա»։ Եթե ինքը Հայաստանի ներսում խոսում է թշնաու շահերից, բա թշնամու հետ հանդիպման ժամանա՞կ ինչ կանի, մի հատ էսօրվա կադրերը նայեք ու պատկերացրեք։ Տպավորություն է, թե Հայաստանի աշխարհագրության ու պատմության դասը սովորել է ադրբեջանական դասագրքերով։

Կարճ ասած՝ ժողովուրդ, 2018 թվականին փողոց դուրս եկածներից քա՞նիսի մտքով էր անցնելու, որ դրանից 4 տարի անց մենք երազելու ենք վերադառնալ 2018 թվականի ապրիլ ամսվա Հայաստանը։ Ո՞վ կմտածեր, որ կունենանք էիպիսի իշխանություն, որ կերազենք նախկին Հայաստանի մասին։ Արցախի 10 հազար քառակուսի կիլոմետր վարի գնաց մեկ մարդու կաշին փրկելու համար, Հայաստանի 29,800 քառակուսի կիլոմետր վարի է գնում մեկ մարդու կաշին փրկելու համար։ Սա՝ եզրակացությունս։

Սևակ Հակոբյան