Մաքսային ծառայողներին պատասխանատվության ենթարկելու հիմքերը բացակայում են. ՊԵԿ․ «Հրապարակ»

«Հրապարակ»-ը գրում է․ «Օրեր առաջ Վորոնեժում (ըստ ռուսական կայքերից մեկի տարածած ինֆորմացիայի), հայկական մաքսանենգ ծխախոտի հերթական խմբաքանակն է հայտնաբերվել։ Այս կապակցությամբ Վատիկանում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը նաև տեսանյութով հանդես եկավ՝ նշելով նաև Նիկոլ Փաշինյանի մերձավորների եւ ՊԵԿ փոխնախագահ Շուշանիկ Ներսիսյանի անունը, թե հենց նրա իմացությամբ ու թույլտվությամբ է հայկական արտադրության ծխախոտի հերթական խմբաքանակը մաքսանենգ ճանապարհով ուղարկվել Ռուսստանի Դաշնություն։ 

Այս կապակցությամբ մենք մի քանի հարց էինք ուղղել ՊԵԿ-ին, նախ հետաքրքրվելով, թե մաքսային ի՞նչ ձևակերպմամբ է մեկնել բեռը Հայաստանից և ճի՞շտ է, որ այն ՌԴ է գնացել «տավառի նառոդնովո պոտրեբլենիա» գրիֆի տակ։ Ի պատասխան այս հարցին՝ ՊԵԿ փոխնախագահ Շուշանիկ Ներսիսյանը մեզ ուղարկել է ԵԱՏՄ պայմանագրից և մաքսային օրենսդրությունից հղումներ։

«Տեղեկացնում ենք, որ 29․05․2014թ-ի Եվրասիական տնտեսական միության մասին պայմանագրի 25-րդ հոդվածի համաձայն՝ Անդամ պետությունների Մաքսային միության շրջանակներում գործում է ապրանքների ներքին շուկա և իրականացվում է ապրանքների ազատ տեղափոխում անդամ պետությունների տարածքներով՝ առանց մաքսային հայտարարագրման ու պետական հսկողության (տրանսպորտային, սանիտարական, անասնաբուժասանիտարական, կարանտինային բուսասանիտարական) կիրառման՝ բացառությամբ Պայմանագրով նախատեսված դեպքերի: Պայմանագրի 28-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ «2. Ներքին շուկան ընդգրկում է տնտեսական տարածք, որում, սույն Պայմանագրի դրույթների համաձայն, ապահովվում է ապրանքների, անձանց, ծառայությունների և կապիտալի ազատ տեղաշարժը»։

Իսկ համաձայն պայմանագրի 29-րդ հոդվածի՝ «Ապրանքների փոխադարձ առևտրում անդամ պետություններն իրավունք ունեն կիրառելու սահմանափակումներ (պայմանով, որ այդ միջոցներն անհիմն խտրականության միջոց կամ առևտրի քողարկված սահմանափակում չլինեն), եթե այդ սահմանափակումներն անհրաժեշտ են` 1) մարդու կյանքի և առողջության պահպանման, 2) հասարակական բարոյականության և իրավակարգի պաշտպանության, 3) շրջակա միջավայրի պահպանության, 4) կենդանիների և բույսերի, մշակութային արժեքների պաշտպանության, 5) միջազգային պարտավորությունների կատարման, 6) երկրի պաշտպանության և անդամ պետության անվտանգության ապահովման համար»: 

ԵՏՄ մաքսային օրենսգրքի 302-րդ հոդվածի համաձայն՝ Միության ապրանքները Միության անդամ չհանդիսացող պետությունների տարածքով Միության մաքսային տարածքի մի մասից մեկ այլ մաս փոխադրման (տրանսպորտային փոխադրման) համար ենթակա են «մաքսային տարանցում» մաքսային ընթացակարգով ձեւակերպման՝ բացառությամբ Միության այդպիսի ապրանքների փոխադրման (տրանսպորտային փոխադրման)՝ սույն հոդվածի 5-րդ կետով նախատեսված դեպքերի: Նույն հոդվածի 5-րդ մասը սահմանում է, որ Միության ապրանքները ենթակա չեն «մաքսային տարանցում» մաքսային ընթացակարգով ձևակերպման, եթե դրանք փոխադրվում են Միության անդամ մի երկրից մյուս երկիր՝ Միության ապրանքների փոխադրման (տրանսպորտային փոխադրման)՝ օդային տրանսպորտով՝ համապատասխանաբար առանց Միության անդամ չհանդիսացող պետության տարածքում օդանավի վայրէջք կատարելու։ Սա նշանակում է, որ նման դեպքերում մաքսային մարմիններն իրավասու չեն այդ ապրանքների նկատմամբ որևէ գործառնություն (այդ թվում՝ մաքսային հսկողություն) իրականացնել։ 

Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ Ձեր 1-ին հարցի կապակցությամբ տեղեկացնում ենք, որ միության ապրանքի կարգավիճակ ունեցող և օդային տրանսպորտով միության անդամ պետության տարածք տեղափոխվող ապրանքները ենթակա են ազատ տեղաշարժման, մաքսային մարմիններում մաքսային ձևակերպումներ չեն ստանում և չեն հսկվում մաքսային մարմինների կողմից»,-ասված է ՊԵԿ պատասխանում։ 

Մեր 2-րդ հարցին, թե ով է ձևակերպել բեռը, ով է տեղեկացված եղել այդ բեռի մեկնումից, և արտակարգ դրության պայմաններում քանի՞ նման ինքնաթիռ է մեկնել Հայաստանից Ռուսաստան, ՊԵԿ-ից պատասխանել են, ՀՀ-ից ՌԴ մեկնած ինքնաթիռների քանակի վերաբերյալ ՀՀ ՊԵԿ-ը տեղեկատվության չի տիրապետում՝ առաջարկելով այդ հարցով դիմել «ՀՀ Քաղաքացիական ավիացիայի վարչություն», որը, ի գիտություն ՊԵԿ-ի, վաղուց արդեն կոմիտե է, այլ ոչ թե՝ վարչություն։ 

Մեր մյուսի հարցին էլ, թե ի՞նչ միջոցներ է ձեռնարկել ՊԵԿ-ը՝ պարզելու մեղավորներին և պատժելու, արդյոք հարուցվա՞ծ է ծառայողական քննություն կամ ընթանո՞ւմ է նյութերի նախապատրաստում քրգործ հարուցելու նպատալով, ՊԵԿ փոխնախագահ Շուշանիկ Ներսիսյանի ուղարկած պատասխանում ասված է․ 

«Այս հարցի կապակցությամբ հայտնում ենք, որ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ սույն դեպքով մաքսային մարմնի գործողությունները բխել են գործող օրենսդրության պահանջներից՝ մաքսային ծառայողներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հիմքերը բացակայում են»։ 
Այսինքն՝ ՊԵԿ-ի պատասխաններից ստացվում է, որ ամեն ինչ օրինական է եղել, որևէ անօրինական գործողություն հայկական կողմից չի իրականացվել, և որևէ մեկին պատասխանատվության ենթարկելու անհրաժեշտություն չկա։ 

Մենք՝ լրագրողներս, դեմ ենք գրավոր նամակագրությանը պաշտոնական ատյանների հետ, որովհետեւ, որպես կանոն, ստանում ենք նման ոչինչ չասող, գրքային պատասխաններ եւ հնարավորություն չենք ունենում լրացուցիչ հարցերով բացահայտել իրականությունը։ Գրավոր հարց ու պատասխանով աշխատելու ընթացակարգն, իրականում, ճշմարտությունը թաքցնելու համար է, որը նպաստում է պետական համակարգի ոչ թափանցիկ գործելաոճի ամրապնդմանը։