Նույնիսկ խաղաղության պայմանագրի կնքումից հետո Ադրբեջանը շարունակելու է իր ագրեսիվ նկրտումները․ «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․ Դժվար չէ նկատել, որ 44-օրյա պատերազմի ավարտից հետո Արցախի թեման ուղղակի դուրս է մնացել բանակցային օրակարգից։ Նույնիսկ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը, որը վերաբերում է կոնկրետ Արցախի թեմային, այս հարցում որևէ դեր չի խաղում։ Ադրբեջանն ուղղակի չի կատարում եռակողմ հայտարարության դրույթները և շարունակում է իր հանցավոր գործողություններն Արցախի նկատմամբ։ Իսկ միջազգային հանրությունը Բաքվին սաստելու ուղղությամբ ոչ միայն որևէ գործուն քայլ չի ձեռնարկում, այլև իր անտարբերությամբ խրախուսում է Ադրբեջանին։ Եվ եթե նախկինում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության հովանու ներքո բանակցություններն ընթանում էին հենց Արցախյան հիմնահարցի շուրջ, ապա համանախագահության ինստիտուտը դադարել է գործել։

Մյուս կողմից էլ՝ փոփոխություն է տեղի ունեցել միջնորդների կազմում։ Եթե նախկինում Ֆրանսիան, որպես համանախագահող պետություն, գործուն մասնակցություն էր ունենում միջնորդական ջանքերում, ապա հիմա Ադրբեջանը հայտարարում է, որ չի ընդունում Ֆրանսիային որպես միջնորդ։ Իսկ Ֆրանսիային այս հարցում փոխարինել է ԵՄ-ն։ Հիմա, ըստ էության, բանակցությունները տեղի են ունենում Վաշինգտոնի, Բրյուսելի ու Մոսկվայի միջնորդությամբ։ Իսկ ՌուսաստանԱրևմուտք հարաբերություններում լարված իրավիճակը չի թողնում, որ միջնորդությունը համատեղ ջանքերով տեղի ունենա։ Եվ այդ է պատճառը, որ մի կողմից նախաձեռնությունն իր ձեռքն է փորձում վերցնել Արևմուտքը, իսկ մյուս կողմից էլ՝ Ռուսաստանը։ Սակայն բանակցային օրակարգը բացառապես առնչվում է Հայաստանի ու Ադրբեջանի հարաբերությունների կարգավորմանը։

Ավելին՝ ՀՀ իշխանությունները հայտարարում են, թե ճանաչում են Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ այդպիսով վերջնականապես փակելով Արցախյան հիմնահարցի թեման և այն դարձնելով Ադրբեջանի ներքին օրակարգի հարց։ Իսկ այս ֆոնին իշխանություններն իրենց քայլերն արդարացնելու համար շարունակում են մանիպուլացնել ժողովրդին՝ նշելով, թե Արցախին վերադարձնում են բանակցությունների սեղան։ Ըստ նրանց մանիպուլ յացիայի, արցախցիների շահերը պետք է ներկայացնեն արցախցիները՝ Բաքու-Ստեփանակերտ ձևաչափի միջոցով, այն էլ՝ միջազգային մեխանիզմների հովանու ներքո։ Բայց հարց է, թե արդյոք Բաքուն որևէ դեպքում մտադի՞ր է նստել Արցախի հետ բանակցությունների սեղանի շուրջ։ Փորձը ցույց է տալիս, որ բանակցությունների անվան տակ Ադրբեջանը փորձում է միայն առաջ տանել արցախցիների, այսպես կոչված, «վերաինտեգրման», իսկ իրականում Արցախի էթնիկ զտման հարցը։ Դրա համար էլ Արցախի ներկայացուցիչների հետ մի քանի հանդիպումներն Ադրբեջանը ներկայացրեց որպես երկխոսություն «վերաինտեգրման» հարցի շուրջ։

Ավելին, այդ հանդիպումներից հետո Ադրբեջանի իշխանությունները արցախցիներին հրավիրեցին Բաքու՝ «վերաինտեգրման» թեմայի շուրջ շփումները շարունակելու համար, սակայն Ստեփանակերտը մերժեց այդ առաջարկը։ Զարմանալի է, թե ինչպե՞ս են ՀՀ իշխանությունները պատկերացնում, որ Բաքուն որևէ կերպ կարող է Ստեփանակերտի հետ նստել միևնույն սեղանի շուրջ։ Ալիևն արդեն հայտարարում է, թե շփումները շարունակելու համար Արցախի ներկայացուցիչներին երրորդ հրավերը չի ուղարկվելու. «կա՛մ իրենք կգան գլխիկոր, կա՛մ իրադարձություններն այլ կերպ կդասավորվեն»։ Երբ Հայաստանը հայտարարում է, թե ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, նույն ժամանակ Բաքուն հայտարարում է, թե որևէ կերպ չի հանդուրժի, որ Արցախի հետ շփումների կազմակերպման համար որևէ միջազգային մեխանիզմ ստեղծվի։ Պատահական չէ, որ երբ Հայաստանում ԵՄ դեսպան Անդրեա Վիկտորինը, անդրադառնալով Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի հայտարարությանը, նշեց, որ «պետք է ապահովվեն Ղարաբաղի հայ բնակչության իրավունքներն ու անվտանգությունը», և դրա համար պետք է ստեղծվի «միջազգային մեխանիզմ», անմիջապես դրան հետևեց ադրբեջանական կողմի պատասխանը։

Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն այն անվանեց երկրի ներքին գործերին միջամտելու փորձ։ Մյուս կողմից՝ Ալիևը հայտարարում է, որ խաղաղության պայմանագիրը կարող է ստորագրվել մոտ ապագայում և այս հարցում որևէ լուրջ խոչընդոտ չի մնացել, ինչը նշանակում է, որ հայկական կողմը հիմնականում համաձայնել է Ադրբեջանի պահանջներին։ Եվ դրանով է պայմանավորված, որ Ադրբեջանի նախագահն արդեն իրեն թույլ է տալիս Արցախի իշխանության մարմինները, մասնավորապես խորհրդարանի ու նախագահի ինստիտուտները ցրելու պահանջով հանդես գալ՝ շեշտելով, թե իրենք Արցախում գործողություններ ձեռնարկելու հնարավորություն ունեն։ Փաստացի ստացվում է, որ արցախահայության ներկայացուցիչների հետ Ադրբեջանի պատկերացրած երկխոսությունը ուղղակի Արցախի ոչնչացումն է, ու եթե այս տեմպով շարունակվեն գործընթացները, ապա շատ մոտ է այն պահը, որ Բաքուն հատուկ օպերացիայի շրջանակներում կարող է Արցախի դեմ ռազմական գործողություններ սկսել։

Ավելին՝ Ադրբեջանը մտադիր չէ իր զորքերը դուրս բերել Հայաստանից բռնազավթված տարածքներից, դրա համար էլ Ալիևն իրեն իրավունք է վերապահում հայտարարել, թե հայ-ադրբեջանական սահմանի դելիմիտացիան պետք է իրականացվի Բաքվի պայմաններով։ Նույնիսկ խաղաղության պայմանագրի կնքումից հետո Ադրբեջանը շարունակելու է իր ագրեսիվ նկրտումները։ Ուղղակի խաղաղության պայմանագրով արձանագրվելու է Հայաստանի հերթական կապիտուլ յացիան։ Ու որքան էլ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարի, որ իր համար հասկանալի չեն Ադրբեջանի նախագահի երեկ արած մի շարք հայտարարություններ, ու որ «այստեղ և՛ Ադրբեջանը, և՛ միջազգային գործընկերները առնվազն պետք է պարզաբանեն, թե արդյո՞ք հայտարարությունը նշանակում է Բրյուսելում ձեռք բերված պայմանավորվածություններից հրաժարում», փաստը մնում է փաստ, որ ինքն է իր հայտարարություններով ու քայլերով առիթ տալիս հանցագործ երկրի ղեկավարին ավելի ու ավելի լկտիանալ...

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում