Գնդակահարության պատի տակ...

Ասում են, դա, ում անունը լրացուցիչ հիշատակել անգամ չեմ ցանկանում, էլի ասել է, որ եթե ժողովուրդը որոշի իրենց գնդակահարել, իրենք անմռունչ կկանգնեն գնդակահարության պատի տակ: Սա մի քանի անգամ էլ էր ասել: Հիմա ուրախ-զվարթ, դեմքի երջանիկ արտահայտությամբ, մի քիչ էլ՝ ծաղրական տոնայնությամբ կրկնում է:

Առհասարակ, երբ քրեաիրավական առումով մահապատիժն արգելած երկրում բանը հասնում է գնդակահարության պատատակին, նախ՝ «ժողովրդի որոշելուն» չեն նայում, երկրորդը՝ չեն գնում-կանգնում, այլ՝ տանում և կանգնեցնում են, երրորդը՝ գնդակահարողները թքած ունեն քո անմռունչ լինելու կամ մորթվող խոզի պես ճղճղալու վրա:

Առանցքային պահն այս դեպքում և այստեղ «գնդակահարության պատը» չէ սակայն: Առանցքայինը «անմռունչ կանգնելու» մասին էժանագին ֆրազը չէ: Հիմնականն այստեղ «եթե ժողովուրդը որոշի»-ն է:

Ո՞ր ժողովուրդը, բնականաբար հարց է ծագում: Օրինակ, «ֆեյսբուքներում» իմ ընկերացանկում համախմբված ժողովուրդը, կամ այդ ժողովրդի մեծ մասը, ներառյալ տողերիս հեղինակին, Նիկոլին ոչ միայն «գնդակահարության պատի տակ» է տեսնում, այլև շատ ավելի դաժան մահապատժի տակ:
Բայց չշեղվենք: «Եթե ժողովուրդը որոշի»: անկախ այն բանից, թե որքանո՞վ է Նիկոլը Մարկես կարդացել, կոնկրետ՝ «100 տարվա մենություն»-ը կամ ընթերցածը որքանո՞վ է մարսել, ինքը հաստատ Աուրելիանո Բուենդիան չէ, մեր իրականությունն էլ գիրք կամ կինո չէ, իսկ իր՝ «գնդակահարության պատի» տակ կանգնելու համար էլ վաղուց հայտնի օրինական եղանակներ կան՝ մեղադրանք, կալանավորում, քննություն, դատ, դատավճիռ:
Հիմարություն է ասել՝ «եթե ժողովուրդը որոշի»: Ո՞ր «ժողովուրդը»: Օրինակ, ամռանը ժողովրդի մի շոշափելի մասը, մոտ 30-35 տոկոսը որոշեց, որ՝ հա՛, գնա ու անմռունչ կանգնիր գնդակահարույթան պատի տակ: Պիտի ասեք 300-400 հազարը ժողովո՞ւրդ չեն: Բա ո՞վ է այդ դեպքում «ժողովուրդը»: Միայն «ապագակաապագա» բղավողնե՞րը:
Տողերիս հեղինակը «ժողովուրդ» ասված հավաքականության 1 միավորն է: Եվ ես, որպես ժողովրդիս ներկայացուցիչներից մեկը, կոնկրետ Նիկոլին տեսնում եմ կոնկրետ բանտում, կոնկրետ մեղադրանքով, կոնկրետ դատավճռով:
Ու հաստատ, ոչ միայն ես եմ այդպես տեսնում:

Կա ևս մեկ հարց, որը չի ասվում, բայց որը նրա ասած «գնդակահարության պատի տակի» ենթատեքստն է: Եթե նա խոսում է այդ պատի տակ կանգնելու մասին, ուրեմն ինքը գոնե այնքանը գիտակցում է, որ արել է բաներ, որոնց համար հենց նշված պատի տակ ժամանակին շարում էին ու գնդակահարում: Եթե այդքանը գիտակցում է, ապա կարող է անմռունչ հրաժարական տալ ու կամովին հանձնվել արդարադատությանը:

Բայց ինչի կամ ում մասին է խոսքը: Անպատասխանատվության մարմնավորմա՞ն: Նրա՞ մասին, որ իր անպատասխանատու և ցուցադրական բախտախնդիր վարքով ու հայտարարություններով արագացրեց պատերազմի վերսկսումը, որ հայտարարում էր, թե՝ «Արցախը Հայաստան է և վերջ», իսկ հիմա միայն այն է «երգում», թե՝ «Շուշին ադրբեջանական է, և վերջ», «Գորիս-Կապան ճանապարհը ադրբեջանական է, և վերջ…»:

Ի՜նչ «գնդակահարության պատ», ի՜նչ «անմռունչ կանգնել»:

Ի դեպ, մի քաղաքական մեկնաբան կար: Չգիտեմ, նա պատրա՞ստ էր կանգնել գնդակահարության պատի տակ, թե՞ ոչ: Բայց քիչ չէ՝ գնդակահարեցին, դեռ մի բան էլ տարան հրապարակում ոտքերից մարմինները կախեցին: Կարծեմ Իտալիայում էր դեպքը կատարվել: Իսկ ինչ վերաբերում է «ընտանիքի գնդակահարություն բեմադրալուն» ինչից Նիկոլը, իբր խիստ վատացել է, ապա բեմադրությունը Ռումինիայի կոմունիստական ղեկավար Նիկոլաե Չաուշեսկուի և նրա կնոջ գնդակահարության (1989թ.) վերաբերյալ էր: Ի դեպ, դեկտեմբեր ամիսն էր: Հիմա նոյեմբերն է:

Արմեն Հակոբյան