Ի՞նչ սպասել ընդդիմադիր շարժման մարտավարության փոփոխությունից. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․ Ավելի քան երկու ամիս է, ինչ ընդդիմությունը իշխանափոխության պահանջով հանրահավաքային պայքար է սկսել։ Եվ ընդդիմության նախաձեռնած շարժման անցած ճանապարհի վերաբերյալ կարծիքները տարբեր են։ Որոշ մարդիկ հույսեր ունեին, թե շատ արագ պետք է ժողովրդական ճնշման ներքո իշխանափոխություն տեղի ունենար, սակայն, երբ երկու ամսում այն տեղի չի ունենում, այդ նույն մարդիկ ինչ-որ առումով հիասթափություն են ապրում։

Իրականում ի սկզբանե պարզ էր, որ պետք չէ ակնթարթային արդյունքների հասնելու ակնկալիքներ ունենալ, ու սա երկարատև պայքար է լինելու, ինչի համար անհրաժեշտ է համբերատարություն ու կամք, ինչի մասին ոչ մեկ անգամ նշել են նաև ընդդիմադիրները: Մյուս կողմից՝ իրավիճակի հասունացումը աստիճանական զարգացող գործընթաց է։ Եթե նկատի ունենանք, օրինակ՝ իշխանությունների նկատմամբ հանրային վերաբերմունքը ամիսներ առաջ և ներկայումս, ապա տարբերությունն ակնհայտ կդառնա։ Բայց միայն իշխանափոխության հարցը չէ, որ ընդդիմադիր շարժումը դրել է իր առաջ։

«Դիմադրություն» շարժման առանցքային նպատակներից մեկն էլ Հայաստանի նոր կապիտուլ յացիան կանխելն ու Ադրբեջանի կազմում Արցախի ընդգրկման բացառումն է։ Այս տեսանկյունից ընդդիմության պայքարի շարունակականությունը չի բխում գործող իշխանությունների շահերից, բայց բխում է բացառապես պետության շահերից։ Թեպետ, եթե ցանկություն լինի այս իշխանությունների կողմից, ինչին մեծապես կասկածում ենք, այս ամենը կարող է հնարավորություն տալ նույնիսկ զիջողականության հակված իշխանություններին բանակցային գործընթացում ցույց տալ հանրային-քաղաքական դիմադրության պայմաններում իրենց կաշկանդվածությունը և, ըստ այդմ, որոշակիորեն կոշտ դիրքորոշում որդեգրել։ Բայց, նորից կրկնենք, դա հազիվ թե ձեռնտու է այս իշխանությանը, որը այս ամբողջ ընթացքում զբաղված էր շարժումը վարկաբեկելու փորձերով, ոստիկանության միջոցով անհամաչափ, հաճախ բիրտ ուժ կիրառելով, ինչպես նաև սադրանքներ կազմակերպելով:

Գնալով նկատելի էր դառնում, որ իշխանությունները ձգտում են բախումների տանել: Ընդդիմությունը, սակայն, ի տարբերություն իշխանության, գնաց քաղաքացիական պատերազմը կամ, նվազագույնը, բախումները կանխելու ճանապարհով: Ըստ այդմ, որոշվեց վերափոխել շարժման մարտավարությունն ու կառուցվածքը: Մյուս կողմից՝ դա կարևոր է նաև այն տեսանկյունից, որ ընդդիմությունը որևէ պարագայում չթուլացնի իր զգոնությունը, առավել ևս, որ մոտակա հեռանկարում ակտիվ գործընթացներ են տեղի ունենալու հայ-ադրբեջանական ու հայ-թուրքական բանակցությունների առումով։ Բայց և պակաս կարևոր չէ, որ շարժումը չվատնի իր ռեսուրսները և հարկ եղած դեպքում արագ արձագանքի իրավիճակին։

Ըստ այդմ, պարզ դարձավ, որ «Դիմադրություն» շարժումը գնում է ինստիտուցիոնալացման ճանապարհով, այսինքն՝ փորձելու է ընդլայնել իր աշխարհագրությունը Հայաստանում, Արցախում և սփյուռքում՝ կոմիտեներ ստեղծելու, երիտասարդական ու մասնագիտական շրջանակների հետ աշխատանքի արդյունքում, առավել ևս, որ «Լաոն» արդեն զարթնել է գրեթե ողջ աշխարհում: Իհարկե, որոշակի պարբերականությամբ հանրահավաքային պայքարը և երթերը շարունակվելու են, սակայն հիմնական շեշտադրումը լինելու է մոբիլությանը: Այսինքն, ըստ էության, ամռան ընթացքում ընդդիմադիր շարժումն ավելի մոբիլ ու շարժուն մարտավարություն է որդեգրում, ինչը նշանակում է, որ նրանք մի տեղում չեն հանգրվանելու: Միևնույն ժամանակ, շարժման համակարգողների խոսքից պարզ դարձավ, որ անհրաժեշտության դեպքում երկու ժամ հետո ցանկացած հրապարակում վրանային ավան կարող են ստեղծել։ Այսպիսի մարտավարությունը ընդդիմությանն ավելի հաշվարկված ու թիրախային գործելու հնարավորություն կարող է տալ։

Բայց միայն մարտավարության փոփոխությունն ինքնին չի ենթադրում, թե հաջողությունն ապահովված է, դրանք կախված են «Դիմադրություն» շարժման հետևողական քայլերից և հանրության հետ տարվող աշխատանքից։ Այլ կերպ ասած՝ մարտավարության վերափոխումը չպետք է լինի ինքնանպատակ և ընդամենը շարժման կյանքը երկարաձգելու նպատակ հետապնդի։ Այս ճանապարհին կարևոր հանգամանք է, որ ընդդ իմ ա դիր շարժումը հաշ վ ի է նստում պայքարի ընթացքում կուտակած փորձի, բացթողումների ու ձեռքբերումների հետ։ Օրինակ՝ ձեռքբերումների շարքում կարելի է նշել, որ եթե միջազգային գործընկերները նախկինում կարծում էին, թե Հայաստանում իշխանությունների կողմից վարվող ք ա ղ ա ք ա կ ա նու թյան նկատ մ ա մ բ դժգոհություն և դիմադրություն չկա, ապա ընդդիմադիր շարժման պայքարի արդյունքում այս կարծիքը փոխվել է։ Մյուս կողմից՝ ընդդիմությունը կարողացել է կանխել այս իշխանությունների որոշ համաձայնություններ, որոնք նախատեսում էին այս ընթացքում կյանքի կոչել: Ամենայն հավանականությամբ, գործող իշխանությունների այդ ձախողումն էլ նյարդայնացրել է Բաքվին, որտեղից անընդհատ մեղադրանքներ են հնչեցնում հայաստանյան ընդդիմության հասցեին:

Պակաս կարևոր չէ, որ հնարավոր է եղել արթնացնել պայքարի ոգին, որոշակիորեն ջարդել ապատիայի շղթաները: Վերջապես, ընդդիմությանը հաջողվել է հանրային կարծիքի մեջ որոշակի փոփոխությունների հասնել, մարդկանց զգալի շերտի հասցնել ճշմարտությունը: Այդուամենայնիվ, որպես , հարաբերականորեն ասած , բացթողում պետք է նշել այն, որ ընդդիմադիր շարժումը դեռևս չի կարողացել մեկ հարկի տակ հավաքել իշխանություններից և առկա վիճակից դժգոհ բոլոր մարդկանց, և դեռևս բազմաթիվ քաղաքացիներ, որոնք համոզված են, որ Նիկոլը պետք է հեռանա, ինչ-ինչ նկատառումներից ելնելով դեռևս փողոց դուրս չեն գալիս։

Ուստի, ընդդիմությունը մասնագիտական քննարկումների արդյունքում առկա պատկերը ավելի խորը վերլուծելու և քաղաքացիներին իրավիճակի լրջությունը բացատրելու, անգամ յուրաքանչյուրի հետ անհատական աշխատանք տանելու խնդիր ունի։ Առավել ևս, որ հանրության գերակշիռ մասը չի էլ կասկածում, որ ելքը միայն Նիկոլի ու իր թիմի հեռացումն է, իսկ իշխանությունն արդեն իրավապահ համակարգից զատ ուրիշ որևէ հենարան չունի...

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում