15 09 2021

Ինչպե՞ս ընտրել Քովիդ-19-ի դեմ պատվաստանյութը, կամ՝ ընտրե՞լ, սպասե՞լ, թե՞ հրաժարվել….Կարեն Ճշմարիտյան

Դիմակավոր մարդ

Ինչպե՞ս ընտրել Քովիդ-19-ի դեմ պատվաստանյութը,

կամ՝

Ընտրե՞լ, սպասե՞լ, թե՞ հրաժարվել…Այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրառում է արել ՀՀ էկոնոմիկայի նախկին նախարար Կարեն Ճշմարիտյանը:

Ոչ մասնագետի մոտ ծագող ներքոհիշյալ մի քանի պարզագույն հարցերն ուղղված են անհապաղ և առանց պայմանների պատվաստվելու ջատագովներին, ովքեր իրենց խոսքում շատ հաճախ անգիր արած կրկնում են բոլոր ժամանակների, ոլորտների, երևույթների համար անընդունելի, անտրամաբանական, լոզունգային և անհիմն «…ամբողջ աշխարհում այսպես է…» արտահայտությունը։

Մինչ այդ, արձանագրենք, որ ըստ տարբեր միջազգային և տեղական պաշտոնական աղբյուրների կողմից տարածված տեղեկատվության`

ա) պատվաստումը լիարժեք չի պաշտպանում վարակվելուց և վարակակիր լինելուց,

բ) պատվաստումը լիարժեք չի ապահովագրում հիվանդության ծանր ընթացքից և մահացու ելքից, այլ միայն նվազեցնում է դրանց հավանականությունը,

գ) պատվաստումը պարտադրվում է նաև տվյալ ախտի նկատմամբ բնական իմունիտետ ունեցող (ապաքինված, կամ՝ չվարակվող ) մարդկանց։

Այսուհանդերձ, բազմաթիվ հարցեր մնում են չպարզաբանված, կամ հասու չեն լայն զանգվածներին։

Հարցերը հետևյալն են.

1. Հիվանդացած և ապաքինված մարդկանց (բնական իմունիտետ ունեցող) ո՞ր տոկոսն է կրկին վարակվել, հիվանդացել, այդ թվում՝ հիվանդությունը տարել է ծանր, կամ մահվան ելքով ։ Արդյո՞ք այդ տոկոսն ավելին է, քան պատվաստվածների վարակվելու, հիվանդանալու, ծանր տանելու, կամ մահացության տոկոսը։

2. Ո՞րն է բնական իմունիտետի ցուցանիշների (հիվանդանալուց և ապաքինվելուց հետո արձանագրված անհրաժեշտ հակամարմինների, կամ «T» համապատասխան իմունային հիշողության մարմինների) այն նվազագույն շեմը, որի առկայության պարագայում անհրաժեշտ չէ անհապաղ պատվաստումը։ Սրա հետ կապված. ա) ինչու՞ պետք է անհապաղ պատվաստվել, եթե դրանք բավական քանակությամբ առկա են, բ) եթե առկա է այդպիսի շեմ, ապա ինչու՞ են պատվաստում առանց դրանք ստուգելու և ճշգրտելու, գ) արդյո՞ք չի կարելի այդ մարդկանց նույնպես ներառել պատվաստման պահանջից բացառությունների թվում, եթե առկա է հաստատված բավարար բնական իմունիտետը։

3. Մասնագետները նշում են, որ բացի ներքին իմունային համակարգից մարդիկ ունեն նաև արտաքին իմունային համակարգ-շերտ։ Հաշվի առնելով նշվածը, կա՞ն արդյոք մարդիկ, ովքեր ընդհանրապես չեն վարակվում, օրինակ՝ համավարակի ողջ ընթացքում հազարավոր հիվանդների հետ շփված, անմիջականորեն ակտիվ աշխատած, այդ թվում՝ բժշկական անձնակազմից, և արդյո՞ք նրանք ուսումնասիրվել են ակադեմիական նպատակով։

4. Ինչու՞ են օդանավում ուղևորներին ստիպում կրել դիմակ (անխտիր բոլորին՝ պատվաստված, բացասական թեսթավորված, նույնիսկ եվրոպական EUDCC սերտիֆիկատ ունեցող), սակայն սնվելիս և խմելիս դրանք հանվում են, և հարյուր միլիոնավոր մարդիկ քիթ-քթի նստած, աշխարհով մեկ փակ տարածքում ժամերով ճանապարհորդում են, եթե նշվում է, որ 10-15 րոպեն լիովին բավարար է, որպեսզի փակ տարածքում գտնվող մարդիկ իրարից վարակվեն։ 72 ժամվա ՊՇՌ թեսթի պահանջով չբացատրել, որովհետև անհայտ է, թե այդ ընթացքում` մինչ օդանավ նստելը մարդիկ ում հետ են շփվել…

5. Մասնագետներ կան, որոնք պնդում են, որ պատվաստված մարդկանց դեպքում ծանր և մահացու դեպքերը բազմապատիկ անգամ պակաս են: Միգուցե այդպես է, եթե իհարկե այդ տեղեկության աղբյուրը «worldometer» կոչվող, գրավիչ և գեղեցիկ, սակայն կասկածելի մանիպուլյատիվ տպավորություն թողնող կայքը չէ, բայց… Սրա հետ կապված կրկնենք նույն հարցը՝ ա)որքա՞ն է կազմում հիվանդանալուց և ապաքինվելուց հետո, այսինքն` բնական իմունիտետ ունեցողների թվում կրկին վարակվածների, այդ թվում՝ ծանր դեպքերի և մահացության տոկոսը; բ) արդյո՞ք վերջինս պակաս է, քան պատվաստված մարդկանց վարակվելու, հիվանդանալու, այդ թվում՝ ծանր ընթացքի և մահվան դեպքերի տոկոսը։

6. Ո՞ր պատվաստանյութով պատվաստված լինելու դեպքում են գրանցվել առաջին անգամ վարակվելու, երկրորդ անգամ վարակվելու, այդ թվում՝ ծանր դեպքերի և մահացության ամենացածր ցուցանիշները։

7. Ո՞ր պատվաստանյութի պայմանական «պաշտպանիչ» գործողության ժամկետն է ամենաերկարը։

8. Ո՞ր պատվաստանյութն է, որն ուղղակի, կամ անուղղակի չի ազդում մարդու գենոմի վրա։

9. Ինչու՞ երկրների բարձրաստիճան պաշտոնյաների համար պարտադիր չէ պատվաստվելը։

10. Եթե առկա են նշված հարցերի հստակ և որոշակի պատասխանները, ապա ինչու՞ պարտադրել, եթե կարելի է պարզապես տեղեկացնել ու համոզել։

11. Եթե առկա չեն այս և բազմաթիվ այլ հարցերի պատասխանները, կամ պարզապես հասու չեն լայն զանգվածներին` արդյո՞ք պատվաստումների պարտադրվող կարգը չի կարող գնահատվել, որպես զուտ փորձարկումների գործընթաց՝ դրանից բխող բոլոր առողջապահական ու իրավական ծանր հետևանքներով։

Մյուս կողմից, ժամանակակից գիտության զարգացման այս խելահեղ արագացման պարագայում անհնար է պատկերացնել, որ ամբողջ աշխարհի լավագույն կենսաբանները, իմունաբանները, կենսաքիմիկոսները, կենսաֆիզիկոսները, ֆիզիոլոգները, մանրեաբանները, վարակաբանները, ախտաբանները, բժիշկները և տարբեր վարակների և հիվանդությունների ծագման, տարածման, կանխարգելման, բուժման հարցերով զբաղվող բոլոր ազգային ու միջազգային հաստատությունները, աշխարհի լավագույն գիտնականները արդեն 1,5 տարի է չեն կարողանում գտնել մարդկությանը պատած այս պատուհասի վերջը տալու միջոցներն ու ուղիները: Ավելին՝ փաստորեն նույնիսկ բուժման եղանակներն են անհստակ, անորոշ ու անհատական։

…Եվ վերջապես, նրանք, ովքեր զբաղվում են այս շտամների մշակմամբ ու արտադրությամբ՝ մի՞թե նրանք էլ են անհայտ և անզոր։ Դժվար է հավատալը։

Եթե ազնիվ են՝ թող տեղեկացնեն ու համոզեն, ոչ թե պարտադրեն։

^* Հարգելի ընթերցող, մեր տեքստերում վրիպակ գտնելու դեպքում, խնդրում ենք սեղմել «Ctrl+Enter» կոճակները, և բացվող պատուհանում նշել այդ մասին. այնուհետև հաստատել` սեղմելով «Ուղարկել» կոճակը

Քովիդ19 | պատվաստանյութ

Դիտել նաև

Մամուլի տեսություն 22 03 2022

Ինչո՞ւ են այսպես շռայլորեն պատվաստանյութ ուղարկում․ «Հրապարակ»

Գուցե դրսում պատվաստանյութի մեծ քանա՞կ է կուտակվել, եւ դա պետք է իրացնել, որ ժամկետը չանցնի

Հասարակություն 21 03 2022

Պորտուգալիան Հայաստանին ավելի քան 400 000 դեղաչափ «Պֆայզեր» պատվաստանյութ է նվիրաբերել

Մյուս մասնաբաժնի առաքումը Հայաստան նախատեսվում է ապրիլին

Առողջապահություն 14 03 2022

Հայաստան է հասել «Պֆայզեր» պատվաստանյութի 306 հազար դեղաչափ

«Պֆայզեր» պատվաստանյութից զատ, ԱՄՆ կառավարությունը COVID-19 համավարակի ազդեցության մեղմացման նպատակով ՀՀ կառավարությանը տրամադրել է ավելի կամ 15 միլիոն ԱՄՆ դոլարի օժանդակություն

Հասարակություն 24 02 2022

Հունաստանը Հայաստանին 35 հազար չափաբաժին Moderna-ի պատվաստանյութ է նվիրել

Համավարակի առաջացրած ճգնաժամը կարող է հաղթահարվել միայն բարեկամ երկրների համագործակցությամբ․ ՀՀ ԱԳՆ

Հասարակություն 21 02 2022

«Պֆայզեր» պատվաստանյութը հասանելի է Հայաստանում

«Պֆայզեր»-ով կարող են պատվաստվել 12 տարեկանից բարձր բոլոր անձինք

Առողջապահություն 18 02 2022

Որքա՞ն արդյունավետ է կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութի չորրորդ դեղաչափը

Պատվաստումների նման քանակությունը կարողացել է կանխարգելել COVID-19-ը Pfizer պատվաստանյութի օգտագործման ժամանակ 30 տոկոս դեպքերում և Moderna-ի 11 տոկոս դեպքերում