Գրպանը ուղե՞րձ էին գցել. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․ Երեկ՝ փետրվարի 20-ին, Արցախյան շարժման 35-րդ տարելիցն էր: Մի շտապեք ուղղել, գիտենք, որ ճիշտը «տարեդարձն» է, բայց Նիկոլի գլխավորած գործող իշխանությունն այն աղետը բերեց այդ շարժման բովանդակության ու արդյունքների, Արցախի ու Հայաստանի գլխին, որ հաղթանակները պարտության վերածվեցին, տոները՝ սգի ու վշտի, տարեդարձներն էլ՝ տարելիցների ու «հիշատակի օրերի»: Հա, ու Նիկոլ Փաշինյանը փետրվարի 20-ի առիթով հանդես է եկել «ՀՀ վարչապետի ուղերձով»: Այդ փաստաթղթի մի երկու տող ընթերցելու նախնական տպավորությունն այն էր, որ «նախկինները» Նիկոլ Փաշինյանի «գրպանն» ուղերձ են գցել: Չնայած, չէ, ինչինչ, բայց նման տեքստով ուղերձ, թեկուզ սևագիր տարբերակով, «նախկինները» չէին կազմի, հաստա՛տ: Ինչ վերաբերում է Նիկոլ Փաշինյանին, ապա միանգամից աչք է ծակում, որ նախ՝ Արցախյան շարժումը նա նշում է որպես «Ղարաբաղյան շարժում», ըստ որում՝ 1 անգամ մեծատառով, մեկ անգամ՝ փոքրատառ:

Առհասարակ, ուղերձում Փաշինյանը նշում է «Լեռնային Ղարաբաղ»: Ավելին, չի նշում՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն: Համեմատության համար նկատենք, որ նույն Նիկոլ Փաշինյանը, օրինակ՝ 2021թ. փետրվարի 20-ին նույն առիթով տարածած ուղերձում ոչ միայն ամենուր հիշատակում է Արցախ բառը, այլև ուղերձը 2 տարի առաջ ավարտում է, ի մասնավորի, հետևյալ կոչով. «Կեցցե՛ Արցախի Հանրապետությունը» (կասկածողները կարող են համոզվել «ՀՀ վարչապետի» պաշտոնական կայքէջում, ինչպես ասում են, քանի դեռ չեն ջնջել): Իսկ հիմա՝ միայն «Լեռնային Ղարաբաղի հայություն», շատ-շատ՝ «Արցախի հայություն, արցախցիներ» ու ոչ մի «Արցախի Հանրապետություն», առավել ևս՝ ոչ մի «կեցցե՜»: Նիկոլ Փաշինյանը շարունակում է «աճել», հատկապես Մյունխենից հետո կամ Մյունխենի խորապատկերում, որտեղ նրա ներկայությունը դիպուկ բնորոշվում է հինավուրց ասացվածքով, այն է. «Կաղ էշով քարավանին էր խառնվել»:

Վերադառնանք Փաշինյանի երեկվա ուղերձին, որտեղ նաև կոպիտ սխալ կա, մասնավորապես հետևյալ սխալը. «...1988 թվականի փետրվարի 20-ից սկիզբ առած բողոքի ինքնաբուխ ու բազմամարդ ցույցերը...»: Միայն միտումնավոր խեղաթյուրման նպատակ ունեցողը կարող է Արցախյան շարժման ծավալման մեկնակետ համարվող 1988թ. փետրվարի 20-ի ցույցն անվանել որպես բողոքի ցույց, ավելին՝ այն նշել որպես ինքնաբուխ: Ի՞նչ ինքնաբուխի մասին է խոսքը, եթե շարժման խմորումը ու ստորագրահավաքը սկսվել էին շատ ավելի վաղ: Ավելին, Արցախյան շարժման առաջին ցույցերում շեշտը ոչ թե բողոքն էր, այլ պահանջը, կոնկրետ Արցախի ու Հայաստանի վերամիավորման, ավելի կոնկրետ՝ ԼՂԻՄ-ը ադրբեջանական ենթակայությունից հանելու և Հայկական ԽՍՀ ենթակայությանը հանձնելու պահանջը: Իսկ Նիկոլ Փաշինյանը երեկվա ուղերձում, օրինակ՝ նշում է. «35 տարի անց էլ Լեռնային Ղարաբաղի հայությունը կանգնած է լրջագույն մարտահրավերների առաջ»:

Բայց համեստորեն լռում է այն մասին, որ նման իրավիճակի գլխավոր պատասխանատուն ու հիմնական պատճառը ի՛նքն է, հիշատակված 35-ից վերջին 5 տարին ի՛ր վարած անպատասխանատու քաղաքականությունը, քայլերն ու որոշումները: Նիկոլ Փաշինյանն ուղերձում անդրադառնում է Արցախից մնացած բեկորի շրջափակված լինելուն և ապաշրջափակելու եղանակ է համարում... «Լեռնային Ղարաբաղում ծայր առած հումանիտար ճգնաժամի վրա միջազգային ուշադրությունը կենտրոնացնել»-ը, որի ուղղությամբ, իբր, ինքն ու իր կառավարությունը ջանքեր են գործադրում: Այսինքն, իրենք, իբր, միջազգային հանրությանն անընդհատ բզում են, որ վերջինս ճնշի Ադրբեջանի վրա, որ Ալիևը շրջափակումը դադարեցնի: Հա՜, չափազանց իրատեսական ու գործնական եղանակ է: Չտեսա՞ք, թե Ալիևն ինչպես էր լքլքում, ահուդողից կափկափում Մյունխենում: Իսկ Փաշինյա՜նը... Փաշինյանն ի՞նչ: Ուղերձներ շարադրելու փոխարեն, էն է՝ գնացել էիր, Մյունխենում բլբուլ կտրեիր:

Վերջում էլ Փաշինյանը Արցախի հայությանը կոչ է անում ամուր ու անկոտրում լինել, իսկ ինքն էլ ուժերը պիտի կենտրոնացնի «խաղաղության օրակարգի» վրա: Կարելի է վերծանել այսպես՝ «եկել եմ ասեմ, որ իմ վրա հույս չդնեք»: Հա, ի դեպ, Արցախյան շարժման էությունը ազգային ինքնորոշման իրավունքն ու այդ իրավունքի իրացումն է: Ըստ Նիկոլ Փաշինյանի, «Մեծ հաշվով, խաղաղ, արժանապատիվ և անվտանգ կյանքն է եղել Ղարաբաղյան շարժման բովանդակային նպատակը, և մենք պիտի շարժվենք այդ նպատակին ընդառաջ»: Տեսնում ենք, թե ինչպես է նրա իշխանությունը «շարժվում» այդ նպատակին ընդառաջ, հատկապես անվտանգության պահով: Մի քիչ էլ որ «շարժվի», ոչ միայն Արցախից, այլև Հայաստանից բան չի մնա: Իսկ առհասարակ, ուղերձ հղելու փոխարեն ավելի լավ կլիներ, որ Ն. Փաշինյանը բացեիբաց հայտարարեր, թե կոնկրետ է՛լ ինչեր է պայմանավորվել Ալիևի հետ: Ինքն էր, չէ՞, ասում, որ հենց համաձայնելու տարբերակ տեսնի, կգա, հրապարակում կասի, որ «ժողովուրդը որոշի»...

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում