«Կարճ ասած»․ Փաշինյանն ունի առաջադրանք, ժողովուրդը՝ դա կանխելու պարտավորություն․ ո՞վ կհաղթի

Հայաստանում եթե թուլանա հակաիշխանական շարժումը, եթե Հայաստանի այս իշխանության գոյությունը երկարի, կնշանակի՝ նոր զիջումներ մեր երկրից։ Նշանակում է հանձնումներ, միջանցնքներ, Հայաստանի բնակեցում ադրբեջանցիներով, փոխհատուցումներ և այլն և այլն։ Երբ ասում էին, որ Տավուշից հանձնումները պետք է արվի հանրաքվեով, Նիկոլն ասում էր՝ ոչ, դա ՀՀ տարածք չէ, իսկ երեկ գնացել էր Սյունիք ու խոսում էր հանրաքվե անելու մասին, քանի որ Հայաստանից տարածքներ են հանձնելու։ Մինչ այս ասում էր՝ ով Հայաստանից մեկ միլիմետր թեկուզ տա, պետք է ձեռքը կտրել, հիմա գնացել ասում է, որ հնարավոր է հանրաքվեի դնենք տարածքներ տալու հարցը։ Իսկ եթե նա ասում է կարող է հանձնենք, կարելի է հասկանալ, որ արդեն կա պայմանավորվածություն։

Այս մարդը հանձնում է և՛ հանրաքվեով, և՛ առանց հանրաքվեի, GPS-ով, պայմանագրով, բանավոր խոսքով, գրավոր․․․ ուշքումիտքը հանձնելն է։ Տիգրանաշեն, Վերին Ոսկեպար և այլ գյուղեր, որ պատրաստվում են հանձնել, մեր տարածքի մեջ է սահմանադրությամբ։ Բայց հարցը ավելի շատ սա չէ, այլ այն, որ սա հանձնում է հենց այնպես, ոչ մի բանի դիմաց։ Օձի լեզու ունի, կարող է գնալ հանձնել, ու համոզել ժղովրդին, թե տես ինչ լավ է, փշալար է, խաղաղ կապրես։ Ինչո՞ւ է, օրինակ, աղանդավորների ձսայնը ավելի ընկալելի շատերի մոտ, ան եկեղեցունը․ որովհետև խոսում են ավելի հասկանալի լեզվով, հոգեորսություն են անում, բայց՝ հասկանալի լեզվով, եկեղեցու խոսք-աղոթքը գրաբարն է։ Հիմա մեզ մոտ է, ոնցոր Նիկիոլը խոսի աղանդավորների լեզվով, ընդդիմությունը՝ եկեղեցու լեզվով, դրա համար իրենը ավելի ընկալելի է։

Ասում է ժողովուրդ ջան, փշալար եմ քաշել, տես ինչ լավ ա, թուրքը էստեղով չի անցնի, խաղաղ կապրես։ Հետո ասում է իմ ասածը ժողովրդի մոտ ընկալում ունի․ աղանդավորի լեզվով բացատրել է, քաշել է իր կողմը։ Բայց էդ ժողովրդին մյուս կողմը չի ասել, որ էդ փշալարերի անցքերից գյուլա կարող է գալ էս կողմ։ Էդ ժողովրդին չի ասել, թե էդ ոնց եղավ, որ ինքը խոսում էր էն մասին, որ պետք է խաղաղության դարաշրջան բացի, որ ուրախանան, որ իրենց տնից 50 մետր Ադրբեջան է, հիմա ասում է՝ փշալար եմ քաշել։ Այսիքն, բոլորովին էլ ուրախանալու թեմա չէր, որ 50 մետր էն կողմ Ադրբեջան է, այլապես փշալարն ինչո՞ւ ես քաշել։ Նիկոլի ցույց տված փշալարերից քաշում են բանտերիում, որ բանտարկյալները դուրս չգան։

Հա, Նիկոլը տիրապետում է ժողովրդական հուզումներին, տրամադրություններին, անհանգստություններին ու գիտի ոնց ֆռացնել։ Ասում է՝ մարդիկ ուզում են սահմանազատում անենք, նրանք, ովքեր սահմանազատումն աղետ են ներկայացնում, սխալ են։ Էստեղ էլ է խաբում, խոսում աղանդավորի լեզվով՝ մարդկանց հասկանալի, բայց սուտ։ Սահմանազատում ես էլ եմ ուզում, բոլորն էլ ուզում են, բայց ո՞նց, էս է հարցը․ մենք ուզում ենք սահմանազատում, որը սահմանադրության, օրինականության վրա է հիմնված, էն կարգի սահմանազատում, որ ոչ թե միայն ներս քաշելով, այլ՝ նաև դուրս գծելով անես։ Նիկոլ-Ալիև պայմանավորված քարտեզների վրա կա՞ մի միլիմետր տարածք, որտեղ Հայաստանն է առաջ գնալու։  

Սահմանազատմանը, սահմանագծմանը կողմ ենք, բայց ոչ էդպես․ քո պարագայում սահմանազատումն այո, աղետ է։ Որովհետև քո խոսքը որքան էլ ընկալում ունենա հանրության մեջ, մեկ է՝ քարտեզի վրա դա զիջում է։ Զիջումը ո՞նց կարող է սթափ մարդու մոտ ունենա ըմբռնում։

9 ապրիլի 2024 թվական․ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանն ասում է՝ կարևորագույն սկզբունքները մինչև չհամաձայնեցվեն վերջնական, չի լինելու սահմանազատում: Այսինքն, եթե սահմանազատումն արել եք, ուրեմն բոլոր սկզբունքային հարցերը համաձայնեցրել եք։ Այդ դեպքում Տավուշի մարզի 9 գյուղերի կենսական տարածքներից Ադրբեջանի դուրս գալու հարցերը համաձայնեցրե՞լ եք։ Թե՞ դա ձեզ համար սկզբունքային չէ։ Ալեն Սիմոնյանն էր ասում՝ մանրուք է։

Տեղ համայնքի ավագանու անդամն ասում է՝ գյուղի տարածքում ադրբեջանցիները փշալար են կապում։ Մեր հողերի մեջ, մեր տարածք են եկել մտել ու փշալար են կապում։ Նիկոլը գնացել է նույն օրը Սյունիքի մարզ, ասում է ինչ լավ բան է սահմանագծումը․ բա Նիկոլ, քո ինքնիշխան երկրի տարածքում թշնամին փշալար է քաշում, բան չունե՞ս ասելու։

Կրկնում եմ՝ ունի օձի լեզու, կարող է համոզել մարդկանց, բայց իրականությունը էն ողբերգությունն ա, որի մեջ ապրում ենք։ Հետևյալն է իրականությունը՝ հենց այդ տեղ Գյուղի մայրուղով, որ գնում էինք առաջ Արցախի Հանրապետություն, հիմա Նիկոլի պատճառով, գնում է Ադրբեջանի Հանրապետություն, օկուպացված Արցախ։ Վարդենիսի էն մայրուղին, որ մինչև 2020 թվականը մեզ տանում էր Արցախի Հանրապետություն, հիմա տանում է օկուպացված Արցախ կամ Ադրբեջանի Հանրապետություն։ Այն մայրուղով, որ առաջ գնում էինք Վրաստանի Հանրապետություն, այս նոր սահմանազատումների արդյունքում տանելու է Ադրբեջանի Հանրապետություն։ Այն մայրուղով, որ գնում էինք Սյունիքի մարզ, Իրանի Իսլամական Հանրապետություն, հիմա տանելու է Ադրբեջան։ Լոլոները, ստերը, պոպուլիզմը որ տանեք մի կողմ, իրականությունը էս ա։

Իմ գյուղից մինչև Ադրբեջանի սահման առաջ մի 300 կիլոմետր էր, հիմա 60 է։ Էս ա իրականությունը։ Ասում ես սահմանազատումը ներկայացնում են աղետ։ Աղետ ա, բա ինչ ա․ առաջ իմ սահմանը Արցախի Հանարպետության Թալիշ գյուղից էր, հիմա Գեղարքունիքի մարզի Շորժա համայնքում է։ Բա եթե դու նորմալ իշխանություն ես, Վարդենիսում ադրբեջանցին ի՞նչ գործ ունի։

2021 թվականի մայիսի 12-ից մտել է թշնամին Գեղարքունիքի մարզ՝ Վերին Շորժա և Կութ բնակավայրեր։ 2022 թվականի սեպտեմբերին էլի մտել է, այս անգամ՝ ևս 12 բնակավայր, էդ որ բնակիչների մոտ սահմանազատումը ընկալում ստացել է, էդ ընկալման մեջ կա՞, որ սրանք մեր տարածքներից գնալու են․ ես վախենում եմ, որ էլի են խորանալու։ Դու բազմիցս ապացուցել ես, որ վախերը տեղին են։

Ժողովուրդ ջան, Նիկոլի տարածքային կառավարման նախարարը, Նիկոլի ԱԺ նախագահը, Նիկոլը ինքը ասել են, որ տարածքների հանձնումը կամ իրենց բառերով՝ վերադարձը զուգահեռ գործընթացներ են․ բա ո՞ւր է։ Հարց՝ դուք բազմիցս հրապարակային հայտարարել եք զիջման, փոխզիջման մասին․ Ալիևը փոխզիջման պատասխանատվություն ստանձնել է՞, թե՞ մենակ մեր «խեղճ հարիֆն» է ստանձնել։ Դա էլ ժողովրդին կհամոզի, թե բա՝ Ադրբեջանից մեր հողերը չկարողացանք վերադարձնել, բայց զաթո ունենք փշալարով սահման։

Գիտե՞ք, չեմ բացառում, որ էս ամբողջ հանձնումներից հետո, երբ Ադրբեջանը ոչինչ չտա ու էլի պահանջներ ներկայացնի, էլի ուզել, էս անգամ էլ արդեն բողոքի ցույց սկսի Ալիևի դեմ Նիկոլ Փաշինյանը։ Խնդալներդ երևի եկավ, բայց մի մոռացեք, որ Արայիկ Հարությունյանի նախադեպը ունենք, երկիրը վարի տալուց հետո Արցախում նստացույց էր սկսել։

Չնայած որ սահմանադրությամբ ՀՀ ղեկավարությունն ունի պարտավորություն Հայաստանի սահմանների անձեռնմխելիության ապահովման, բայց Նիկոլ Փաշինյանը ստանձնել է առաջադրանք՝ սահմանազատում անել Ադրբեջանի ցանկությամբ ու պարտադրանքով։ Դու՝ ժողովուրդ ջան, պարտավորություն ունես կանխելու դա։ Եթե դու չես կարողանում քո պարտավորությունը կատարել, նա կատարում է իր առաջադրանքը։ 

Կարճ ասած՝ ընդդիմադիր ամեն շարժումի նահանջից հետո նոր զիջման մասին է խոսք գնացել։ Վստահեցնում եմ՝ չեք հասցնի աչք թարթել, նորի մասին կլսեք։ Որ պահին Հայաստանի հանձնումները ավարտվեցին, կսկսի մյուս պահանջների ներկայացումը։ Ու այս ամենը այն պատճառով, որ մեկ հոգին պատրաստ է հանձնել ում ասես, ինչ ասես, բացի իր պաշտոնից։

Ժամանակին անդրադարձել ենք Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցին Բաքվի հեռուստատեսությանը, որը եթեր չգնաց։ Շատերը վերլուծեցին, խոսեցին, թե էդ ինչեր է ասել, որ Ալիևն էլ դա ձեռքին՝ Նիկոլ Փաշինյանին շանտաժ է անում։ Այս ամենի արդյունքում հասկանում ենք, որ էս մարդը նմանատիպ շանտաժի է ենթարկվում։ Ու էն, ինչից մենք խոսում ենք, բացատրություն ունի, կարծում եմ, այդ իմաստով։ Այս մարդը պատրաստ է հանձնելու, գալիս-համոզում է։ Սաղիս մոտ հարց է առաջանում, թե ինչու ու դարձյալ հիշում ենք այդ հարցազրույցը։ Օրերս կրկին հանգամանորեն կանդրադառնանք դրան, որովհետև գաղտնիքը, ըստ երևրույթին, հենց դրա մեջւ է։

Սևակ Հակոբյան