«Կարճ ասած»․ Ոչ թե նոր սահմանադրություն է պետք, այլ նոր վարչապետ

Ընդամենը վերջերս Իլհամ Ալիևը հայտարարում էր, թե՝ Հայաստանը պետք է փոխի սահմանադրությունը ու գերբը։ Այսօր՝ Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրության օրը, Հայաստանի վարչապետը հայտարարում է Ալիևի պահանջը կատարելու՝ նոր սահմանադրության մասին։ Ո՞նց ասեմ․ որ պիցցա եք պատվիրում, պայմանական ասած՝ հնդիկ առաքիչը էդքան արագ չի բերում էդ պիցցան, քան Նիկոլը կատարեց Ալիևի պահանջը։  

Բայց քանի որ չեն կարող քյասար ասել՝ որ այո, ասել են՝ անում ենք, ինչ-որ բառեր են խառնում՝ ժողովրդի պահանջ, ժողովրդի վստահություն, պետականություն և այլն։

Խնդալու ուղերձներ են հղել․ մարդու իրավունքների պաշտպանը, որ ժողովրդի թևը պոկում են, բերանը ջուր առած նստում է, ինչ-որ իրավունքների մասին ուղերձ է հղում։ ԱԺ նախագահի պաշտոնում աշխատողն ասում է՝ Ազգային ժողովը ջանք չի խնայելու ձեր կյանքն առավել բարեկեցիկ դարձնելու համար։ Ձերը ո՞վ ա․ ձեր կյանքը, այո, արդեն բարեկեցիկ է, բա ժողովրդինը՞։ Ազգային ժողովը ջանք ու եռանդ չի խնայում, որ ընդունի օրենքներ քաղաքացիների նկատմամբ տուգանքների ավելացման մասին, որն անում է ամեն նիստում։ Ամեն քայլի տուգանվող քաղաքացուց ի՞նչ բարեկեցիկ։

Բա Փաշինյանի ուղերձը․․․ Ասում է՝ ինքնիշխանը նա է, ով որոշում է տվյալ երկրում ապրելու կանոնները: Այսօրվա Հայաստանում կանոնները ո՞վ է թելադրում․ եթե թուրքերը թելադրում են արտաքին քաղաքական կանոնները, Ադրբեջանը թելադրում է անվտանգության ու բանակը զինելու կանոնները, եթե Ադրբեջանն է որոշում, թե մեր երկրում մայր օրենքի որ հոդվածը ինչ տեսք պետք է ունենա, այսինքն՝ ապրելու կանոնները, ուրեմն կարող է՞ մեր երկրում իրենք են իշխանություն։

Ուրիշ բան է, երբ հաղթող պետության իշխանությունն է սահմանադրությունը գրում ու այդ հաղթանակը արձանագրում սահմանադրության մեջ, այլ է, երբ պարտված իշխանությունն է սահմանադրություն գրում։ Բայց աղետ է, երբ սահմանադրություն է գրում կապիտուլացվող իշխանությունը և պարտավորվում է դա ներառել։ Որովհետև աշխարհում չկա երկիր, որ պարտություն չի կրել իր գոյության տարբեր փուլերում, բայց ովքեր իրենց պարտությունից հետո իրենց պահել են նիկոլենց պես, այսօր իրենց պետությունը չկա, ժողովուրդն էլ ընկած է տարբեր պետությունների քուչեքը։

Մենակ այն, որ Հայաստանի ղեկավարությունը սահմանադրությունը փոխում է Ալիևի պահանջով, դա բավական է կարծիք կազմելու այդ նոր փաստաթղթի մասին։

Ասում է՝ քաղաքացին համարում է, որ իշխող վերնախավն է այս գործող սահմանադրության տեքստը ստեղծել և ներդրել։ Ու ասում է՝ մեզ պետք է սահմանադրություն, որ ժողովուրդը համարի իր ստեղծածը։ Սահմանադրությունն առաջ էլ էին գրում իրավաբանները, սահմանադրագետները, հիմա էլ պետք է նրանք գրեն․ ուղղակի հիմա դրանց մեջ շատ են սորոսական ու գրանտակեր իրավաբանները․ ժողովուրդը սահմանադրություն է՞ գրում։ Ըստ Նիկոլի՝ հա։ Բա բերեք թող բոլոր օրենքներն էլ ժողովուրդը գրի։ Իսկ որ ժողովուրդը սահմանադրություն է գրում, ինչո՞ւ հարկային օրենսգիրք էլ չգրի ու իրեն ազատի բոլոր հարկերից․ ինչո՞ւ ժողովուրդը իրեն չազատի բանկերի բոլոր տոկոսներից։ Ինչո՞ւ ժողովուրդը չգրի քրեական օրենսգիրքը ու ինքը որոշի՝ հանցագործության համար պետք է դատել, թե մեդալ տալ։ Խի որ հիմա քրեական հատորներով օրենսգիրք ունեք, քա՞նի հանցագործ ու դավաճան է ազատ ֆռֆռում, էն էլ՝ պաշտոնի։ Թոշակառու ջան, դե որ քեզ Նիկոլն արտոնել է սահմանադրություն՝ մայր օրենք գրել, դե բա գրի, թե ինչքան իջեցնես նախարարների աշխատավարձն ու ինչքան բարձրացնես քո թոշակը։ Բա էդ նախարարներն ու պատգամավորներն են, չէ՞, գրում էդ օրենքները՝ իրենց փողերը բարձրացնելու մասին․ բա թող ժողովուրդն էլ իրենը գրի․ թող ժողովուրդը գրի, թե Պապիկյան Սուրենը քանի տուն ունենա։

Ժողովուրդ ջան, էդ սաղ մասնագետների գործն ա, ժղովրդի գործը չէ, Նիկոլի գործն էլ չէ։ Ուղղակի մի խմբակ իրեն հռչակել է ժողովուրդ ու երկրի հերն անիծում է, օերնքները ոնց ուզում փոխում է, ինչ ուզում անում է՝ ժողովրդի անունից։ Ու որ ժողովրդին ջարդելով իշխանությունը պահում են, մեկ է՝ ասում են ժողովուրդը պահեց իշխանությունը։ ՔՊ-ականներին, ժողովուրդ ջան, կարծում եմ պետք է ստիպեք, որ երբ Ալիևի պահանջով բան են անում, ժողովրդի անունը չտան։

Կարող ա՞ ժողովուրդը որոշեց, որ պետք է իրենց երկիրը ճանաչես Ադրբեջանի կազմում ու հանձնես: Այնպես որ, նոր սահմանադրությունը, որը հիմա երևի գրում են, ժողովուրդը չէ, բայց Ալիևը կարող է համարել իր ստեղծածը։ Ու սա շատ վատ նախադեպ է, որ շատ այլ պետություններ՝ Արևմուտք, Թուրքիա-Ադրբեջան, Ռուսաստան, Իրան, ինչ ուզենան փոխել Հայաստանի սահմանադրության ու օրենքների մեջ, վաղը պարտադրեն։

Տարբեր առիթներով հոդված առ հոդված անդրադարձել եմ սահմանադսրության այն դրույթներին, որոնք չեն գործում, որոնք խախտված են։ Հենց թեկուզ առաջինից սկսած։ Բայց գործելու համար նոր սահմանադրություն պետք չէ, այլ աշխատացնող է պետք, պետք է ամեն մեկն անի այն, որը սահմանադրությամբ իր պարտավորությունն է։ Մեր սահմանադրությամբ որևէ տող չկա, որ թույլ կտա իշխանությանը հողեր հանձնել, իսկ երբ հանձնում եք, ուրեմն սահմանադրությունը մեղավոր չէ, այլ՝ հանձնողները։ Ու երբ դու հանձնելու սովորություն ունես, 10 հատ էլ սահմանադրություն գրես, հանձնելու ես, ուղղակի կարող ա էդ դրույթը հանես, որ հանձնես առանց հանրաքվեի։ Ընդ որում, հասկանալի էլ չէ,․ թե մինչև հանրաքվեն երկրից ինչ կմնա։

Հայաստանի սահմանադրության օրը Նիկոլը գնացել էր հեածանիվ քշելու, իսկ Ալիևը հենց այս օրը, դիտմամբ այս օրը Արցախի Հանրապետությունում բացեց մզկիթ, մեր Շուշիում։ Մեռնելիք ա։ Եթե սահմանադրության օրը հեծանիվ ես քշում, բնականաբար վաղը արդեն բանակի օրն էլ գրտնակի փառատոն ես կազմակերպելու, մի գոգնոց էլ դու կապես՝ գրտնակ անես։

Այնպես որ, սրանց գծած-գրած սահմանադրությունը, վախենամ, լինի Նիկոլի պատկերացրած խեղճ ու կրակ Հայաստանը, որտեղ կարող ա ամեն էջի վրա 10 տեղ լինի ժողովուրդ բառը, բայց ժողովուրդը իրականում լինի միայն տուգանքի ու զոհվելու մատերիալ։ 15 տեղ բանակի մասին գրված է սահմանադրության մեջ, ի՞նչ վիճակում է բանակը։

Կարճ ասած՝ ՀՀ քաղաքացուն Սահմանադրությունը, անկեղծորեն, քիչ է հետաքրքրում, բլոր երկրներում է այդպես․ նրանց հետաքրքրում է՝ խաղաղ ապրեն, անվտանգ ապրեն, արժանաատիվ ապեն․ մեր սահմանադրությամբ՝ դուք՝ իշխանությունդ, պարտավոր եք դա ապահովել։ Խախտել եք։ Նոր սահմանադրությամբ էլ եք խախտելու, այլ կերպ չեք կարող։

Այնպես որ, այո, ոչ թե նոր սահմանադրություն է պետք, այլ նախևառաջ նոր իշխանություն, նոր վարչապետ։

Սևակ Հակոբյան