Բնակարանների գները Երևանում սկսել են նվազել․ ինչ է սպասվում անշարժ գույքի շուկային․ 168․am

168.am-ը գրում է․

Մինչ կառուցապատողները փորձում են համոզել, թե հիփոթեքի պարագայում եկամտային հարկի վերադարձի պահանջը մայրաքաղաքում չեղարկելուց հետո անշարժ գույքի էժանացում չպետք է ակնկալել, անցած տարվա վերջին Երևանում բնակարանների գների նվազում է դիտարկվել։ Կադաստրի կոմիտեն արձանագրել է, որ դեկտեմբերին, նախորդ ամսվա համեմատ, Երևանում բնակարանները 0,1 տոկոսային կետով էժանացել են։

Գները նվազել են Կենտրոնում, Արաբկիրում, Դավթաշենում, Աջափնյակում։ Կենտրոնում նվազումը կազմել է 0,2 տոկոս, Արաբկիրում՝ 0,5 տոկոս, Դավթաշենում և Աջափնյակում՝ 0,8-ական տոկոս։  Ճիշտ է, նվազումը վերաբերում է մեկ ամսվան, բայց միանշանակ է, որ տարվա կտրվածքով անշարժ գույքի շուկայում վերջին տարիներին նկատվող թանկացումների տեմպն էապես ընկել է։ Բնակարանների գների նախկին երկնիշ աճերն այլևս չկան։

Պաշտոնական տվյալներով, անցած տարվա դեկտեմբերին մեկ տարի առաջվա համեմատ՝ Երևանի բնակարանային շուկան թանկացել է ընդամենը 4 տոկոսով։ Այն պարագայում, երբ նախորդ տարի գնաճն ավելի քան 13 տոկոս էր։

Թանկացման տեմպը 3,3 անգամով կճատվել է, Երևանի առանձին վարչական շրջաններում՝ նույնիսկ ավելի շատ։ Օրինակ՝ Կենտրոնում բնակարանների գնաճն անցած տարվա դեկտեմբերին, նախորդ դեկտեմբերի համեմատ, կազմել է ընդամենը 1 տոկոս։

Պատկերացնելու համար, թե ինչպիսի կտրուկ փոփոխություն է տեղի ունեցել, նշենք, որ 2023թ. նույն ժամանակահատվածում գնաճը Կենտրոնում գերազանցել էր 15 տոկոսը։

Կենտրոնի առանձին հատվածներում տարվա կտրվածքով նույնիսկ գնանկում է գրանցվել։

Դա արձանագրվել է հատկապես առաջին և երրորդ գոտիներում։ Առաջինում գները, նախորդ տարվա վերջի համեմատ, նվազել են 2,3 տոկոսով։

Սա Երևանի, թերևս, ամենաթանկ հատվածն է, որտեղ մեկ քառակուսի մետր մակերեսի գինը 1 մլն 150 հազարից դարձել է 1 մլն 123,3 հազար դրամ։ Նվազել է 26,7 հազար դրամով։

Կենտրոնի երրորդ գոտում ավելի մեծ գնանկում է արձանագրվել, այն հասել է 5,8 տոկոսի։

Անվանական արժեքով բնակարանների յուրաքանչյուր քառակուսի մետրի գինն իջել է գրեթե 50 հազար դրամով՝ նախկին 850 հազարից դառնալով 800 հազար։

Արաբկիրում ևս, որտեղ բնակարանների գները զիջում են միայն Կենտրոնին, գնաճի տեմպն անցած տարի բավական թույլ է եղել։ Տարեվերջին, նախորդ տարեվերջի համեմատ, ընդամենը 1,5 տոկոս թանկացում է արձանագրվել։ Չնայած դրան, Արաբկիրի առանձին հատվածներում ևս չի հաջողվել խուսափել գնանկումից։ Տարվա կտրվածքով գները նվազել են հատկապես չորրորդ և հինգերորդ գոտիներում։

Առաջինում գնանկումը եղել է՝ 0,4, երկրորդում՝ 1,8 տոկոսային կետի չափով։

Անվանական արժեքով մի դեպքում այն կազմել է յուրաքանչյուր քառակուսի մետրի համար՝ շուրջ 3 հազար, մյուս դեպքում՝ 12 հազար դրամ։

Մեկ տարվա կտրվածքով բնակարանային շուկայի տարեկան գնաճի տեմպի նշանակալի թուլացում է արձանագրվել նաև մայրաքաղաքի մյուս բոլոր վարչական շրջաններում. Քանաքեռ-Զեյթունում այն կազմել է 5,8 տոկոս՝ նախորդ տարվա 8,5 տոկոսի դիմաց, Նոր Նորքում՝ 6,9 տոկոս՝ նախորդ տարվա 16 տոկոսի դիմաց, Էրեբունիում՝ 5,1 տոկոս՝ նախորդ տարվա 15,9 տոկոսի դիմաց, Դավթաշենում՝ 5,4 տոկոս՝ նախորդ տարվա 13,7 տոկոսի դիմաց, Շենգավիթում՝ 4,8 տոկոս՝ նախորդ տարվա 12,5 տոկոսի դիմաց, Աջափնյակում՝ 3,5 տոկոս՝ նախորդ տարվա 10,9 տոկոսի դիմաց, Ավանում՝ 5,9 տոկոս՝ նախորդ տարվա 12,4 տոկոսի դիմաց, Մալաթիա-Սեբաստիայում՝ 4,4 տոկոս՝ նախորդ տարվա 10,7 տոկոսի դիմաց։

Անխտիր բոլոր վարչական շրջաններում բնակարանների գնաճի տեմպը դանդաղել է։ Բայց թե դրան որքանո՞վ կհաջորդի գների անկումը, ցույց կտա ժամանակը։ Մի բան ամեն դեպքում կարծես միանշանակ է՝ անցած տարվա վերջի դրսևորումները միտված են նրան, որ իրավիճակը զարգանում է հենց այդ ուղղությամբ։ Հատկապես որ, դրա համար բավական նպաստավոր միջավայր է ձևավորվել։

Նախ, մայրաքաղաքում դադարեցվել է եկամտային հարկի վերադարձով ապահովված նոր բնակելի շենքերի կառուցումը, ինչով պայմանավորված՝ ընկնելու է բնակարանների նկատմամբ ներկայացվող պահանջարկը։

Նախկինում շուկայում արձանագրված ակտիվությունը, ինչպես նաև գների աճը պայմանավորված է եղել առաջին հերթին՝ այս գործոնով։ Հետագայում բնակարանային շուկայի թանկացմանը նպաստել է նաև պահանջարկով ակտիվացած շինանյութերի գնաճն ու վարչական լծակների կիրառմամբ տեղի ունեցած տարբեր ծառայությունների գների արհեստական բարձրացումը։ Եթե առաջիկայում վերջին երկու գործոնների ազդեցությունը դեռևս զգացնել կտա բնակարանային շուկայի վրա, ապա եկամտային հարկի վերադարձով թելադրված ակտիվությունը գնալով կմարի՝ մեծացնելով ճնշումը չիրացված բնակարանների գների վրա։

Բնակարանային շուկայի վրա իր ուղղակի ազդեցությունը կունենա նաև երկրի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակը։ Հայաստանի տնտեսության երբեմնի բարձր աճերն ու հասարակության առանձին խմբերի եկամուտների ակտիվ գեներացումը գրեթե կանգ է առել։ Բազմաթիվ ոլորտներում քաղաքացիների ֆինանսական բեռի ավելացում է տեղի ունենում, ինչն էլ հանգեցնում է սոցիալական լարվածության խորացման։

Այս պայմաններում տնտեսությունը շարունակելու է իր վրա կրել անշարժ գույքի թանկացման ազդեցությունը։ Ընդհակառակը՝ քաղաքացիների եկամուտների աճի դանդաղումը՝ մի կողմից, ծախսերի ավելացումը՝ մյուս կողմից, տնտեսական իրավիճակով պայմանավորված՝ աշխատատեղերի կրճատման ռիսկերը՝ երրորդ կողմից, կարող են լուրջ խնդիրներ ստեղծել նրանց համար, ովքեր հասցրել են նախորդ շրջանում եկամտային հարկով բնակարաններ ձեռք բերել։

Սրանք գործոններ են, որոնք ուղղակի ազդում են անշարժ գույքի շուկայի վրա։ Այդ ազդեցություններն այս փուլում ավելի շատ միտված են գները դեպի ներքև, քան թե վերև ուղղելուն, որքան էլ կառուցապատողները փորձում են դա թույլ չտալ։