Հայ-թուրքական գործընթացում Հայաստանի իշխանությունները շարունակում են ձևանալ կույր, խուլ և համր. Ելենա Կիրակոսյան

Հարցազրույց ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Ելենա Կիրակոսյանի հետ.

- Տիկին Կիրակոսյան, Դուք անընդհատ բարձրաձայնում եք բնակչության սոցիալական խնդիրները, մարդկանց ցածր բարեկեցությունն եք մատնանշում, մինչդեռ տնտեսական վիճակագրությունն այլ բանի մասին է խոսում և իշխանություններն էլ դա անընդհատ հիշատակում են. խոսքը վերաբերում է և՛ տնտեսական աճի ցուցանիշին, և՛ աշխատատեղերի հետ կապված անընդհատ գրանցվող ռեկորդներին: Ինչպե՞ս սա կմեկնաբանեք:

- Սկսեմ նրանից, որ բնակչության բարեկեցության մակարդակը ոչ թե ցածր, այլ՝ անընդհատ նվազող տրենդի մեջ է: Եվ դա, որքան զարմանալի լինի, պայմանավորված է նաև Ձեր կողմից մատնանշված տնտեսական աճով: Ավելի ճիշտ՝ այն մոդելով, որով այսօր Հայաստանի տնտեսությունն աճ է ապահովում:  Պարզապես պետք է մի փոքր ուշադիր նայել այդ նույն վիճակագրությանը, և միանգամից պարզ է դառնում, որ աճն ապահովվել է, երևի շատ չսխալվեմ, եթե ասեմ՝ ի հաշիվ բացառապես ծառայությունների և առևտրի ոլորտներում աճի: Իսկ այդ ոլորտի հիմնական շահառուներն այսօր զբոսաշրջիկներն են և ուկրաինական զարգացումների արդյունքում Հայաստան տեղափոխված օտարերկրացիները: Ես չեմ ասում, թե տնտեսությունը դրանից չի շահում, բայց դրանից բխող արդյունավետության բաշխվածությունը հանրության լայն շրջանակներ չի ներառում: Էլ չենք խոսում այդ բաղադրիչից եկող բացասական էֆետների մասին, ինչի արդյունքում նաև մի բան էլ տուժում ենք: Բնակարանների և տների վարձակալության գումարի խայտառակ բարձրացումներն ամենավառ օրինակն են: Ու դա այն դեպքում, երբ մինչ քաղաքացիներն ահազանգում էին, պատկան մարմիններն իրականությունից կտրված հայտարարություններ էին անում, իբրև ոչ մի փոփոխություն չկա: Մեկ այլ օրինակ՝ դրամի գերարժևորումը: Ի՞նչ խնդիրների առաջ դրա արդյունքում կանգնեցին արտահանողները, և դա ի՞նչ խորքային հետևանքներ է դեռ ունենալու տնտեսության համար… այլ դիսկուրս կլիներ, եթե դրանից սպասվող դրական տեղաշարժերը զգայինք, օրինակ, ներմուծվող ապրանքներն էժանանային, մինչդեռ տեսնում ենք, որ դա էլ չկա:

Ինչ վերաբերում է իշխանության կողմից անընդհատ հիշատակումներին… անկեղծ ասած չունեմ ցանկություն մանրամասն մեկնաբանելու: Բայց մի հանգամանքի վրա, այնուամենայնիվ, կհրավիրեի ուշադրություն: Նույն այդ վերջին 11,8 % տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի մասին խոսողներն, ինչու՞ օրինակ չեն նշում նույն ժամանակահատվածում արձանագրված 8,1 % սպառողական գների ինդեքսի մասին կամ որոշ ուղղություններից Հայաստանում իրականացված օտարերկրյա ներդրումների կրճատման վերաբերյալ վիճակագրության մասին: Ինչու՞:

- Ներդրումների մասին: Ըստ Ձեզ, ինչու՞ է նման անկում գրանցվել, երբ գոնե այս ուղղությամբ այս կառավարությունը կարծես թե ուշադրություն է դարձնում:

- Նշենք, որ բավական մեծ անկման ֆոնին ՌԴ-ից ստացվող ներդրումների աճ, այնուամենայնիվ, ունենք: Խոշոր անկում է գրանցվել Վերակառուցման և Զարգացման եվրոպական բանկի կողմից, Գերմանիայից, եվրոպական այլ երկրներից ներդրումների ծավալը: Ներդրումների անկման պատճառները, կարծում եմ, բազմագործոն են, բայց դրանցում չենք կարող շրջանցել այս իշխանության կողմից ներդրումների հետ կապված անհետևողական, չհաշվարկված գործողությունները, որոնք ուղղակի վնաս էին հասցնում մեր երկրի ներդրումային գրավչությանը: 

Օտարերկրյա կապիտալով աշխատող քանի՞ ներդրումային ծրագրերի հետ կապված սկանդալային գործողություններ իրականացվեցին, որոնց հիմնավոր լինելու հետ կապված մինչ օրս կան բազմաթիվ հարցեր: Հիշենք Ամուլսարի հանքի զարգացումները, Հարավկովկասյան երկաթուղիների հետ կապված հայտարարությունները, Գազպրոմ Արմենիայի, Զանգեզուրի կոմբինատի վերջին անհասկանալի զարգացումները և այլն: Վստահ եմ՝ այս գործողությունները Հայաստանի առանց այն էլ փխրուն ներդրումային գրավչությանը մեծ հարված են հասցրել, նաև ինչի արդյունքների հետ էլ չի բացառվում՝ գործ ունենք:

- Իշխանությունները ներդումների ծավալի մեծացում ակնկալում են հատկապես  խաղաղության օրակարգի կյանքի կոչման արդյունքում: Սակայն Թուրքիան արդեն բացահայտ խոսում է առնվազն մեկ նախապայմանի մասին: Իսկ Հայաստանի իշխանությունը շարունակում է առանց նախապայմանների երկխոսություն վարել: Ի վերջո, ինչի ՞կարող է հանգեցնել այդ գործընթացը:

- Հայաստանի իշխանությունները համառորեն հերքում են Թուրքիայի կողմից նախապայմաններ առաջ քաշելու փաստը, այնինչ Էրդողանի վերջին հայտարարությունները կապված հայ-թուրքական գործընթացի հետ երկիմաստ չէին: Այս համատեքստում բավականին հետաքրքիր էր նաև Թուրքիայի նախագահի հայտարարությունն այն մասին, որ տարածաշրջանում խաղաղություն հաստատելու վերաբերյալ իրենց մոտեցումներն ընդունելի էին նաև Հայաստանի վարչապետի համար: Հայաստանից որևէ պաշտոնական արձագանք չեղավ այս կապակցությամբ: Սա լուրջ մտահոգությունների տեղիք է տալիս՝ արդյոք բանակցային գործընթացում Թուրքիայի կողմից դրվող նախապայմանը, որն էրդողանը բավականին հստակ ձևակերպեց (հայ-թուրքական սահմանը չի բացի, քանի դեռ Ադրբեջանի խնդիրները լուծված չեն), ընդունելի է Հայաստանի համար, և ընդհարապես, իրական գործընթացն ի՞նչ տրամաբանությամբ է ընթանում:

Չեմ կարող ասել կոնկրետ ինչից դրդված են Հայաստանի իշխանությունները շարունակում ձևանալ կույր, խուլ և համր, սակայն նման պայմաններով բանակցությունների շարունակությունը հանգեցնելու է նրան, որ հերթական անգամ Հայաստանը գնա միակողմանի, մեր պետության համար բավականին ցավոտ զիջումների: