Լայնածավալ պատերազմն անմասն չի թողնելու ՌԴ-ին և Արևմուտքին․ Աննա Կոստանյան

Հնս 13, 2025

ԱԺ նախկին պատգամավոր Աննա Կոստանյանի ֆեյսբուքյան գրառումը.

«Իրանի միջուկային կարողությունների ուղղությամբ հասցված նախահարվածով (preemptive strike) Իսրայելը հատուցեց ապրիլի սկզբին Դամասկոսում իր հյուպատոսարանի դեմ իրականացված հարվածի համար, այսպիսով նախազգուշական ուղերձ տալով նաև տարածաշրջանի մյուս խոշոր խաղացողներին։ Եթե այնուամենայնիվ լայնածավալ պատերազմ սկսվի, այն մեծ ռիսկեր է ստեղծելու ոչ միայն Մերձավոր Արևելքի, այլև ամբողջ Եվրասիական տարածաշրջանի համար։

Հայաստանը չի կարող խուսափել հնարավոր սպառնալիքներից և հետևանքներից, և եթե Իրանը ներգրավվի պատերազմում, սահմանային լարվածություններն անխուսափելի են լինելու՝ հատկապես Սյունիքի հարավում։

Եթե Իրանի որոշ շրջաններ ենթարկվեն ռմբակոծման, տարածաշրջանային որոշ ուղիներ ժամանակավոր կփակվեն։ Իսկ սա ունենալու է տնտեսական լուրջ հետևանքներ Հայաստանի համար՝ հաշվի առնելով Իրանի էներգետիկ և ապրանքային ուղիները, հատկապես՝ գազը և պարենը։ Պատերազմի դեպքում այդ մատակարարումները կարող են խաթարվել։

Լայնածավալ պատերազմն անմասն չի թողնելու Ռուսաստանին և Արևմուտքին, ու եթե ընդլայնվի, Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ը հնարավոր է ակտիվանան՝ հատկապես Կասպից տարածաշրջանում։ Այս պարագայում Հայաստանը՝ որպես ՀԱՊԿ անդամ և ԵՄ-ի հետ համագործակցող երկիր, հայտնվելու է բարդ դիվանագիտական դիրքերում։

Իսրայել-Իրան պատերազմի ազդեցությունը, դուրս գալով մերձավորարևելյան շերտից և դառնալով գեոպոլիտիկ խնդիր, մարտահրավեր է Հարավային Կովկասի համար, որտեղ Ադրբեջանն ու Թուրքիան ակտիվացել են համատեղ զորավարժություններով։ Նախիջևանում դիտարկվում են զենքի կենտրոնացման և ռազմաբազաների ընդլայնման գործընթացներ։ Սա կարելի է դիտել որպես սահմանային ճնշման և ուժի ցուցադրման գործողություն Իրանի դեմ՝ Թուրքիայի մասնակցությամբ։ Անհրաժեշտության դեպքում Նախիջևանի ռազմաբազան կարող է վերածվել մարտավարական հենակետի, եթե Իրանը ներգրավվի լայնածավալ հակամարտության մեջ։ Որքան էլ որ Ադրբեջանը չցանկանա բացահայտ մասնակցել Իրանի դեմ ուղղակի պատերազմին, այնուամենայնիվ կաջակցի Իսրայելին և Թուրքիային լոգիստիկ, կիբեռ և հետախուզական մակարդակով։ Բաքուն կարող է տրամադրել հատուկ ռադարային հարթակներ կամ օդային տարածք՝ իսրայելական ԱԹՍ-ների և հետախուզական ինքնաթիռների համար։ Իսկ Թուրքիան ինչպես միշտ հանդես կգա որպես Իսրայելի և Արևմուտքի համար չհայտարարված ռազմավարական դաշնակից՝ քաղաքական հայտարարություններում պահպանելով հավասարակշռված դիրք՝ հանդես գալով իբր «հակամարտության կայունացման օգտին»։ Իհարկե այս ամենում Թուրքիան ունի իր սեփական հետաքրքրությունները Իրաքի քրդական շրջաններում, որտեղ Իրանի ազդեցությունն աճել է, և կօգտագործի Իրանի թուլացման ցանկացած հնարավոր պահ՝ ընդլայնելու իր ազդեցությունը Սիրիայում, Իրաքում և Հարավային Կովկասում։

Այս ամենում Հայաստանի համար մի շարք ռիսկեր են դիտվում։ Մենք հայտնվելու ենք հնարավոր բախման ճակատում՝ Սյունիքի և Նախիջևանին սահմանակից տարածքներում․ Իրանն այս ուղղությունները դիտում է որպես ռազմավարական գոտի (այս մասին ամիսներ ու տարիներ շարունակ խոսում եմ մասնագետները)։ Հնարավոր է կրկին լարվածություն առաջանա այսպես կոչված՝ Զանգեզուրի միջանցքի շուրջ, քանի որ Թուրքիան և Ադրբեջանը կարող են փորձել ռազմական ճնշմամբ առաջ մղել այս օրակարգը՝ Իրանական կենտրոնի զբաղվածության ֆոնին։ Որքան էլ որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը այս պահին չեն ձգտում բացահայտ ռազմական ներգրավման, սակայն նրանք ամբողջությամբ հանդես են գալիս որպես Իրանի տարածաշրջանային ճնշման թևեր։ Բաքվի վարքագիծը գուցե նույնիսկ սկսի կտրուկ փոխվել, եթե Իրանը թուլանա կամ պարտվի։

Իսկ այս ամենում ի՞նչ պիտի աներ խելամիտ ու ազգային իշխանությունը Հայաստանում, իհարկե պետք է սկսեր ամրացնել սահմանային անվտանգությունը, զարգացնել մատակարարման այլընտրանքային ուղիները, վերանայեր Իրանի հետ ունեցած ռազմավարական երկխոսության մակարդակը։ Սրանցից ո՞ր մեկն են անում, իհարկե պարզ է բոլորին, թե մարտահրավերները թողած ինչով է զբաղված օրվա ռեժիմը»։

Նմանատիպ նյութեր

Թուրքիայի տարածքի 88%-ը գտնվում է անապատացման վտանգի տակ

Թուրքիայի տարածքի 88%-ը գտնվում է անապատացման վտանգի տակ

Միավորված ազգերի կազմակերպությունը (ՄԱԿ) հրապարակել է «Աշխարհի երաշտի օջախներ  2023-2025թթ» զեկույցը։ Ermenihaber-ի փոխանցմամբ՝  զեկույցում ընդգրկված է նաև Թուրքիան։ Նշվում է, որ մինչև 2030-ը Թուրքիան կլինի ջրային ռեսուրսներով աղքատ երկրներից մեկը։ Միջերկրածովյան...

Խաղաղության համաձայնագրի տեքստը համաձայնեցվել է 2025 թվականի մարտին. Ամիրբեկով

Խաղաղության համաձայնագրի տեքստը համաձայնեցվել է 2025 թվականի մարտին. Ամիրբեկով

Հունաստան կատարած աշխատանքային այցի ընթացքում Ադրբեջանի նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ Էլչին Ամիրբեկովը հարցազրույց է տվել այդ երկրի առաջատար պետական ERT հեռուստաալիքին, որում խոսել է Հայաստանի հետ խաղաղության գործընթացի մասին, հաղորդում են ադրբեջանական...

Խորհրդարանական ընդդիմությունը դիմում է ներկայացրել ՍԴ՝ ՀԷՑ-ը խլելու օրենքը հակասահմանադրական ճանաչելու պահանջով

Խորհրդարանական ընդդիմությունը դիմում է ներկայացրել ՍԴ՝ ՀԷՑ-ը խլելու օրենքը հակասահմանադրական ճանաչելու պահանջով

ԱԺ ընդդիմադիր խմբակցությունները ՍԴ դիմում են ներկայացրել՝ վիճարկելով ՀԷՑ-ը «խլելու» վերաբերյալ իշխանությունների ընդունած օրենքի սահմանադրականության հարցը։ Այս մասին հայտնում է «Փաստինֆո»-ն։ Հիշեցնենք, որ «Տաշիր» գրուպի սեփականատեր, բարերար Սամվել Կարախետյանի՝ ի...

Սպիտակում անսպասելի տեղումների և ուժգին քամու պատճառով վնասվել է համերգի տեխնիկան, համերգը հետաձգվել է

Սպիտակի համայնքապետարանը հաղորդագրություն է տարածել, որում ասվում է․ «Սպիտակ համայնքի հարգելի բնակիչներ, Ցավով տեղեկացնում ենք, որ անսպասելի տեղումների և ուժգին քամու պատճառով զգալի վնաս է հասցվել տոնական համերգի...

Հայաստանում ժառանգության պահպանությունը շարունակում է լինել խայտառակ վատ․ Սարհատ Պետրոսյան

Հայաստանում ժառանգության պահպանությունը շարունակում է լինել խայտառակ վատ․ Սարհատ Պետրոսյան

Կադաստրի կոմիտեի նախկին ղեկավար Սարհատ Պետրոսյանը գրում է․ «Մի քանի օր է ինչ իշխանականները հրճվանքի մեջ են ևս երկու հուշարձան ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համամարդկային ժառանգության ՆԱԽՆԱԿԱՆ ցանկում ներգրավվելու համար։ Որպես տարիներով այս ուղղությամբ պետական պասիվությունը քննադատող...