17 09 2022

Ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու ելքերից առաջինը Նիկոլ Փաշինյանին իշխանությունից հեռացնելն է․ «Փաստ»

Ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու ելքերից առաջինը Նիկոլ Փաշինյանին իշխանությունից հեռացնելն է․ «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․ Ես ավելի քան համոզված եմ, որ այն, ինչ անում է ադրբեջանա-թուրքական դաշինքը, չի վերաբերում բացառապես Հայաստանին, ՀՀ-ի հաշվին իրենց տարածքների ընդլայնմանը: Սա աշխարհաքաղաքական մեծ պրոյեկտի մի մաս է, որի նպատակը նոր ձևավորվող աշխարհակարգում սեփական աշխարհաքաղաքական բևեռ ստեղծելն է: «Փաստի» հետ զրույցում նման տեսակետ է հայտնել քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանի սանձազերծած հերթական լայնամասշտաբ ռազմական գործողություններին՝ ՀՀ ինքնիշխան տարածքների ուղղությամբ:

«Սա Թուրքիայի քաղաքականությունն է: Թուրքիան փորձում է լինել ոչ թե այդ բևեռի մասը, այլ ինքն իր սեփական ուժի կենտրոնը հանդիսանալ, իրեն հարակից տարածաշրջաններում հարաբերությունների վրա ազդեցություն ունեցող գործոն դառնալ: Այդ նպատակին հասնելու համար Թուրքիային անհրաժեշտ է նախևառաջ Ադրբեջանի հետ ցամաքային կապ ունենալ, որի միջոցով հետագայում նաև կապ՝ թուրքական այլ պետությունների հետ: Այսինքն, նպատակն է, որ այդ աշխարհագրական բևեռի հիմքում լինեն թուրքական պետությունները: Եվ հիմա թուրք-ադրբեջանական դաշինքն օգտվում է ամեն հարմար առիթից՝ իրենց միջև այդ կապն ամրապնդելու, ավելի կայուն դարձնելու համար»,-ասաց քաղաքագետը՝ շեշտելով, որ այդ դաշինքի կողմից Հայաստանի առջև դրված պահանջները նույնպես նույն խնդրի լուծմանն են ուղղված:

«Այսինքն, հիմքում ամեն ինչ անելն է, որ թուրք-ադրբեջանական կապը հաստատուն լինի, չվերահսկվի որևիցե մեկի կողմից: Այդպես Թուրքիան կկարողանա ձևավորել այն բևեռը, որի մասին խոսում է: Հիմա տեսել են, որ նշված նպատակին հակազդող ուժերից մեկը՝ Ռուսաստանը, այս պահին Ուկրաինայում լուրջ խնդիրներ ունի, և այդ պահից ելնելով՝ թուրք-ադրբեջանական դաշինքն անցել է իր ծրագրի հաջորդ քայլին: Այսինքն, այս հարձակմամբ տարածաշրջանում ուժեղանալու ևս մեկ հիմք կամ նախադրյալ է ստեղծում՝ իրենց վերոնշյալ կայուն կապը ստեղծելու համար»,-ասաց նա:

Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանի խոսքով, Ադրբեջանի հարձակումն ապացուցեց նաև, որ «խաղաղության օրակարգը» կեղծ էր. «Իհարկե, չեմ բացառում, որ բրյուսել յան հանդիպման ժամանակ Ալիևի օրակարգում այս հարձակումը դեռևս չկար: Վերջին հարձակումը, իմ խորին համոզմամբ, պայմանավորված էր Ուկրաինայի շուրջ զարգացումներով: Բայց, իհարկե, Ադրբեջանին Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագիր պետք չէ: Նույնիսկ եթե այնտեղ գրված լինեն բոլոր պրոադրբեջանական թեզերը՝ «Արցախի ճանաչում Ադրբեջանի կազմում», «միջանցքի տրամադրում» և այլն, անգամ այդպիսի պայմանագիրն Ադրբեջանի համար վերջնանպատակ չէ։ Վերջնանպատակը սեփական ազդեցության հաստատումն է Սյունիքի և ՀՀ այն տարածքների նկատմամբ, որոնք թույլ կտան Թուրքիայի հետ կայուն կապ ունենալ: Սա է պատճառը, որ, անկախ նրանից, թե ինչ զարգացումներ կլինեն հետագայում, կամ ինչ տրամաբանությամբ կընթանա բանակցային գործընթացը, այնուամենայնիվ, Ադրբեջանը հաջորդ՝ առաջին իսկ հարմար պահին փորձելու է իրենց համար, այսպես ասած, ավելի ռազմավարական ու ավելի երաշխավորված խնդիր լուծել: Եվ եթե նորից զենքի միջոցով ինչ-որ խնդիրներ լուծելու ևս մեկ առիթ լինի, ավելի քան համոզված եմ, որ իրենք օգտագործելու են այդ առիթը ու գնալու են այդ ճանապարհով»:

Անդրադառնալով պաշտոնական Երևանից հնչող հակասական հայտարարություններին՝ կապված նաև հնարավոր փաստաթուղթ ստորագրել-չստորագրելու հետ՝ քաղաքագետը մի քանի հանգամանք առանձնացրեց:

«Ես ավելի քան համոզված եմ, որ Փաշինյանն աշխարհաքաղաքական տիրույթում, անգամ ՀՀ անվտանգությունն ապահովելու այդ չափազանց կարևոր խնդրում ոչ մի խաղ ոչ ոքի հետ չի խաղում: Նա ընդհանրապես չի մտածում այդ հարցերի մասին: Փաշինյանն այսօր ընդամենը մեկ մտահոգություն ունի. դա իր իշխանությունը պահելն է: Փաշինյանը միայն սեփական իշխանությունը պահելով է զբաղված: Հիմա եթե այդ իշխանությունը պահելու համար, օրինակ՝ սպառնալիքներ են առաջանում միջազգային հարթակներից, Ադրբեջանից կամ էլ աշխարհաքաղաքական կենտրոններից, ինքն ասում է այն, ինչն այդ պահին ուզում են լսել նման սպառնալիքի պոտենցիալ աղբյուր հանդիսացող այդ կենտրոնները: Եթե իր համար նման սպառնալիք կա երկրի ներսում, միանգամից ասում է այն, ինչն այդ պահին ուզում են լսել Հայաստանի ներսի՝ իր համար սպառնալիքի աղբյուր հանդիսացողները: Ադրբեջանը հարձակվում է Հայաստանի վրա, տարածքներ է փորձում գրավել, հսկայական կորուստներ է մեզ պատճառում, ու այդ պահին վեր է կենում ու ասում՝ «կստորագրեմ այդ փաստաթուղթը…»: Երեկոյան մարդիկ դուրս են գալիս իր դեմ, տեսնում է՝ ինչ հուժկու հավաք է, տեղում հայտարարում է, որ ոչինչ չի ստորագրելու: Փաշինյանը, մեծ հաշվով, այդ պահին առաջացած խնդրի մենեջմենթով է զբաղված, ինչը պետության համար կործանարար է: Իրեն, այո, դա խուսանավելու, իշխանությունը կրկին մի քիչ էլ երկարացնելու հնարավորություն է տալիս, բայց դա արվում է պետական ռեսուրսների կորստի, նաև մեր զինվորների կյանքի և նրանց արյան հաշվին»,-ասաց քաղաքագետը:

Նրա խոսքով, ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու ելքերից առաջինը Նիկոլ Փաշինյանին իշխանությունից հեռացնելն է: «Դրանից հետո կարևորը համազգային ռեսուրսների կենտրոնացմամբ, հմուտ դիվանագետների օգնությամբ, մարտահրավերներին համապատասխան ու հավասարազոր լուծումների քաղաքականություն մշակելն է և դրա իրագործումը: Իսկ ինչպե՞ս կարող ենք հասնել իշխանափոխության. ես ավելի քան համոզված եմ, որ եթե մեր քաղաքական, հասարակական դաշտում ազդեցություն ունեցող ուժերի միջև լուրջ կոնսենսուս լինի, և ինչ-որ պահի բոլորն իրար կողք կողքի նստեն, ապա դրանից հետո իշխանափոխությունը կարող է ժամերի հարց լինել, որովհետև այս պահին Նիկոլը օգտվում է նաև այս դաշտում առկա խնդիրներից, տարաձայնություններից: Ես երկրի ներսում գոյություն ունեցող այդ ուժային կենտրոններին ու հոգևոր աշխարհին արդեն արել եմ առաջարկ, որը վերաբերում է Վեհափառ Հայրապետի մասնակցությամբ նման որոշումներ կայացնելու անհրաժեշտությանը: Եվ այս առումով ուրախ եմ, որ ընդդիմադիր գործիչներն այդ միտքը զարգացրել ու նույնիսկ գործընթաց են դարձրել այս պահին՝ հանդիպումների տեսքով: Լիահույս եմ, որ օր առաջ այդ գործընթացը տրամաբանական ավարտին կհասնի, այդ կոնսենսուսը վերջնականապես կձևավորվի: Միայն դրանից հետո հնարավոր կլինի խոսել Նիկոլին հեռացնելու և իրական հնարավորությունների մասին»,-շեշտեց քաղաքագետը:

Անդրադառնալով հասարակական լայն շերտերի որոշ ընկալումներին, երբ ստեղծված իրավիճակում մի դեպքում կարող են միանգամից մեծ ոգևորություն դրսևորել սպասվելիք ացերից, կոչերից, մյուս դեպքում, օրինակ՝ տարբեր երկրների ղեկավարների մասնակցությամբ մեկ լուսանկարը կարող է մեծ դժգոհություն առաջացնել, քաղաքագետը նշեց. «Մեր հասարակությունը շատ մակերեսային է գնահատում ամեն ինչ, ու ցանկացած զարգացումների շուրջ հասարակական արձագանքը ոչ թե տրամաբանության հիման վրա է, այլ իմպուլսիվ է, էմոցիոնալ: Բայց եթե խոսում են լայն զանգվածների մասին, մյուս կողմից տրամաբանական է նման արձագանքը: Հիմա մեր ժողովուրդն ավելի ապակողմնորոշված է, քան կարող էր լինել ցանկացած այլ ժողովուրդ: Բայց, ամեն դեպքում, իհարկե, պետք չէ լայն զանգվածներից քաղաքական լուրջ վերլուծություններ ակնկալել: Այստեղ պետք է գործեն էլիտաները: Նրանք պետք է հասկանան գոյություն ունեցող ռիսկերը, հնարավորությունները և, ըստ այդմ, առաջ շարժվեն: Ընդ որում, երկիրը փրկելու գործում հարկ եղած դեպքում ամեն ինչ պետք է մի կողմ դնել ու զբաղվել բացառապես պետությունն այս վիճակից դուրս բերելու խնդրով»:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 



* Հարգելի ընթերցող, մեր տեքստերում վրիպակ գտնելու դեպքում, խնդրում ենք սեղմել «Ctrl+Enter» կոճակները, և բացվող պատուհանում նշել այդ մասին. այնուհետև հաստատել` սեղմելով «Ուղարկել» կոճակը

Դիտել նաև
Orphus համակարգ