Երասխից թշնամուն դիրքեր կզիջվեն. Փաշինյան & Ալիև պայմանավորվածության մասին ՊՆ-ն խուսափում է պարզաբանում տալ

Կառավարությունից և ՊՆ-ից 2 ամիս է՝ չեն կարողանում պաշտոնապես բացատրություն տալ՝ Արարատի մարզից Երասխի ուղղությամբ ինչու է ապրիլ ամսին նոր տարածքային զիջում խոստացել Նիկոլ Փաշինյանը՝ Իլհամ Ալիևին:

Ընդգծենք` այս մասին բանակի ներսում համառ լուրեր էին շրջանառվում, բայց շատ չանցած՝  Երասխից դիրքեր զիջելու իր որոշման մասին հայտնեց Փաշինյանն անձամբ՝  կառավարության նիստի ժամանակ: Ի՞նչ հիմքով, ինչ իրավունքով է նորից Փաշինյանը միանձնյա տարածքներ հանձնում թշնամուն և որ քարտեզի հիման վրա է պայմանավորվածություն ձեռք բերել Ալիևի հետ, Yerevan.Today-ի պաշտոնական հարցմանը Կառավարությունից խուսափեցին պարզաբանում տալ, ՊՆ-ին դիմեցինք։ ՊՆ-ից խնդրեցին 30 օր ժամանակ՝ լրացուցիչ աշխատանք կատարելու համար, բայց 2,5 ամիս է՝  գրավոր հարցման պատասխանը չունեն։ Ակնհայտ է, որ պաշտպանական գերատեսչությունը չի կարող ոչ մի իրավաբանի հարկադրել առանց իրավական հիմքերի հող հանձնելու որշումն արդարացնող գոնե մի տող գրել։ Ի վերջո, գրավոր պատասխանը  կդառնա իրավական փաստաթուղթ:  

Նիկոլ Փաշինյանը ս/թ մարտի 24-ի կառավարության նիստի ժամանակ ասել էր․ «Բացի սահմնից զորքերի հայելային ետքաշումից, մենք հանդես ենք եկել նաև տեղային ետքաշումների առաջարկներով  այստեղ էլ սպասում ենք Ադրբեջանի արձագանքին՝մասնավորապես Երասխի հատվածում առաջարկել ենք, որ իրենք մի քանի դիրք ետ քաշեն մեր տարածքից, մենք էլ մի քանի դիրք ետ քաշենք իրենց տարածքից, այսպիսով երկուստեք կլուծենք վերջին մեկուկես տարվա ամենաթեժ կետերից մեկի հարցը: Ինչպես ասացի, սպասում ենք Ադրբեջանի արձագանքին»։

Ընդգծենք, սա պատերազմի ավարտից հետո արդեն 4-րդ հակապետական ակտն է՝ Նիկոլ-Ալիև բանավոր փոխըմբռնում կոչված աբսուրդային ֆորմատի շրջանակներում, որով պատմական Հայաստանից զիջվում են հողային տարածքներ, այդ թվում՝ գյուղեր, ռազմավարական բարձունքներ, միջպետական ճանապարհային հատվածներ ու  կահավորված սահմանապահ դիրքեր և խրամատներ:

Հիշեցնենք, 2020 դեկտեմբերից սկսած՝ Նիկոլ Փաշինյանի միանձնյա որոշումներով այդպիսի զիջումների զոհ դարձավ Շուռնուխի կեսը, Որոտան գյուղի մի մասը,  Սյունիքի լեռնային բարձունքներ,  Իշխանասարը, Սև լիճը,  Գորիս Կապան միջպետական ճանապարհից 20 կմ, և հետո, արդեն, Կապան-Մեղրի 8 կմ խիստ կարևորագույն հատված: Հիմա էլ այս ամբողջը մարսած Նիկոլ Փաշինյանը բացահայտ  հայտարարում է Երասխից տարածքներ թշնամուն տալու իր որոշման մասին՝ առանց հիվնավորելու, առանց վկայակոչելու ժողովրդի կամքը, պաշտպանական գերատեսչության կարծիքը։ Ի՞նչ փաստաթղթով և ի՞նչ պայմանավորվածության դիմաց, չի ուզում բացատրել:

Yerevan.Today-ն ապրիլի 4-ից դիմել է և դեռ սպասում է կառավարությունից ու հատկապես ՊՆ-ից հետևյալ հարցադրումների պաշտոնական բացատրությունը

1. Երասխի ուղղությամբ Ադրբեջանին առաջարկված  հայկական դիրքերից զիջումները ի՞նչ նպատակ են հետապնդում, ներկայացնել ակնկալվող արդյունքը:
2. Կոնկրետ ի՞նչ է առաջարկվել  Ադրբեջանին՝ հայկական կողմից և երբ (նշել հստակ ժամկետներ):
3. Ո՞ր գերատեսչության կողմից է Երասխում դիրքային զիջումների առաջարկն արվել ինչ ընթացակարգով:
4. Առաջարկությունը քննարկվե՞լ է Անվտանգության խորհրդում  (նշել օրն ու ներկաների կազմը):
5. Արդյո՞ք դիրքային զիջումների մասին վարչապետի սույն հայտարարությունը մինչ այդ համաձայնեցված է եղել ՀՀ ՊՆ-ի և  ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ-ի հետ: 
6. Երասխի ուղղությամբ դիրքային զիջումների հիմքում դրված է այս պահին դե ֆակտո զինված ուժերի տեղակայման սահմանագի՞ծը, թե որևէ փոխհամաձայնեցված քարտեզով հստակեցված պետական սահմանը։ Եթե այո, ապա կոնկրետ ո՞ր քարտեզն է հիմք ընդունվել (մասավորեցնել)։
7. Դիրքային զիջումների առնչությամբ առաջարկությունն արդյո՞ք թելադրված է Ադրբեջանի զինուժի կողմից իրականացվող ռազմական միջամտություններով կամ դրա սպառնալիքով։
8. Դիրքային զիջումների մասին այդպիսի պայմանավորվածությունը ի՞նչ ընթացակարգով է ուժի մեջ մտնելու:
9. Ի՞նչ կարգով է վերահսկվելու և հավաստիացումներ արձանագրվելու պարտավորությունների կատարման առնչությամբ:
10. Փառուխից հայելային հետքաշման մասին համաձայնությունը ո՞ւմ միջև է կայացել, որ ովքե՞ր են մասնակցել բանակցություններին, ո՞ր կողմն է առաջարկել հետ քաշել հայելային եղանակով։

Հ.Գ. հասկանալի է, որ Նիկոլ Փաշինյանը խուսափում է գրավոր  բացատրություն տալ իր հայտարարություների համար, որոնք ամեն անգամ անվտանգային նոր ու մեծ ռիսկեր են ստեղծում Հայստանի քաղաքացիների համար: Սահմանադրագետները նրան բազմիցս հրապարակայնորեն դիմել-բացատրել են, որ զգոն լինի, և որ երկրի 1-ին դեմքի հայտարարությունները հավասար են իրավական ակտի, ուստի եղիր զգույշ, պատասխանատու և  պետականամետ:

Հատուկ Փաշինյանին ու նրա կառավարած պաշտպանության նախարարին, պետական փաստաթղթեր վավերացնող  ՀՀ նախագահին, ԳՇ պետի ժ/պ-ին և մյուսներին հարկ ենք համարում հիշեցնել՝ օրենքով իրենց զսպող ու սահմանափակող ահա այսպիսի դրույթներ կան, որոնց շրջանցելը քրորեն ծանր պատասխանատվություն է ենթադրում.

1. Որևէ սպառնալիքի կամ բռնության ազդեցության տակ կնքված պայմանագրերը համարվում են առոչինչ (1969 թ. Վիեննայի «Միջազգային պայմանագրային իրավունքի մասին» կոնվենցիայի 34-րդ հոդված):
2. Ցանկացած պայմանավորվածություն   (այդ թվում ԲԱՆԱՎՈՐ ՓՈԽԸՄԲՌՆՈՒՄ)  համարվում է միջազգային պայմանագիր՝ անկախ դրա անվանումից (Միջազգային պայմանագրերի մասին» օրենքի 1-ին մասի 1-ին կետ. 1)
3. Միջազգային պայմանագիր` Հայաստանի Հանրապետության և պայմանավորվող մյուս կողմի (կողմերի) միջև մեկ փաստաթղթի կամ փոխկապակցված և միմյանցից անբաժանելի մեկից ավելի փաստաթղթերի տեսքով գրավոր ձևակերպված և միջազգային հանրային իրավունքով կարգավորվող համաձայնություն՝ անկախ դրա անվանումից):
4. Ռազմական կամ քաղաքական բնույթ ունեցող միջազգային պայմանագրերը ենթակա են վավերացման Ազգային ժողովում (Սահմանադրության 116-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետ):
5. Պաշտպանության ոլորտի քաղաքականության հիմնական ուղղությունները սահմանում է Անվտանգության խորհուրդը (Սահմանադրության 155-րդ հոդվածի 2-րդ մաս) և այլն:

Սյուզի Բադոյան