Փաշինյանի նկրտումների մեջ տրամաբանություն չկա. Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն պատասխանել է Փաշինյանին

Պաշտոնական Բաքուն պատասխանել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին.

«Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ նոյեմբերի 8-ին Շուշայում (Շուշի-խմբ.) Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ելույթը խեղաթյուրելու և Ադրբեջանի կողմից ստանձնած պարտավորությունները չկատարելու տպավորություն ստեղծելու փորձը լիովին անհիմն է և անընդունելի։ Հայաստանի ղեկավարության այս մոտեցումը ևս մեկ հարված է երկու պետությունների միջև հարաբերությունների կարգավորման և տարածաշրջանում խաղաղության հաստատման գործընթացին»։ Այս մասին ասվում է Ադրբեջանի ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Այխան Հաջիզադեի մեկնաբանության մեջ՝ կապված նոյեմբերի 10-ին կառավարության նիստում ելույթի ժամանակ Հայաստանի վարչապետի որոշ հայտարարությունների հետ։

«Վարչապետ Փաշինյանի կողմից Ադրբեջանի հանդեպ մեղադրանքը միջազգային իրավունքը խախտելու՝ Ադրբեջանի դեմ 30 տարվա ագրեսիայի, հարյուր հազարավոր ադրբեջանցիների հիմնարար իրավունքների կոպիտ ոտնահարման՝ որպես օկուպացիոն քաղաքականության մաս, և մարդկության դեմ բազմաթիվ հանցագործությունների ֆոնին, վերջնական կեղծավորությունն է: Այն, որ Հայաստանի վարչապետը, փոխանակ ճանաչելու իր երկրի կողմից տարիների ընթացքում թույլ տրված միջազգային իրավունքի խախտումները, նման անհիմն մեղադրանքներ է հնչեցնում և նույնիսկ ինչոր առումով ընդունում է 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի Եռակողմ հայտարարությամբ ստանձնած պարտավորությունների խախտումը, լրջորեն կասկածի տակ է դնում Հայաստանի անկեղծությունը խաղաղ գործընթացում։ Վարչապետ Փաշինյանին հիշեցնում ենք, որ 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Ադրբեջանը, օգտվելով ՄԱԿ-ի կանոնադրության համաձայն պաշտպանության իր իրավունքից, օկուպացիոն ուժերից ազատագրեց իր միջազգայնորեն ճանաչված տարածքները և վերականգնեց իր տարածքային ամբողջականությունը։ Հայաստանը, սակայն, դեռևս հրաժարվում է իրականացնել 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի Եռակողմ հայտարարությունը, մասնավորապես՝ այս փաստաթղթի 4-րդ, 6-րդ և 9-րդ կետերը, որոնք ստորագրել է անձամբ վարչապետ Փաշինյանը՝ դրանով իսկ խախտելով իր միջազգային պարտավորությունները։ Ադրբեջանի համարժեք պատասխանները հայկական զինուժի տարբեր ռազմական սադրանքներին, որոնք, ի տարբերություն Եռակողմ հայտարարության, դեռ ամբողջությամբ դուրս չեն բերվել ադրբեջանական տարածքներից և շարունակում են սպառնալիք հանդիսանալ տարածաշրջանի համար, օրինական են։ Հենց հայկական կողմը, խախտելով Եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետով ստանձնած պարտավորությունները, խաթարում է Ադրբեջանի արևմտյան շրջանների և Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև հաղորդակցությունների բացման գործընթացը. Ադրբեջանն իր հերթին ազնվորեն կատարում է իր պարտավորությունը՝ դնելով Լաչինի նոր ճանապարհը, իսկ Հայաստանի վարչապետի հայտարարությունը Ադրբեջանի կողմից Լաչինի ճանապարհը փակելու մտադրության մասին ոչ այլ ինչ է, քան տարածաշրջանում իրավիճակի միտումնավոր սրում»,-ասել է ադրբեջանցի պաշտոնյան:

Եռակողմ հայտարարությամբ Ադրբեջանը երաշխավորում է քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների և ապրանքների տեղաշարժի անվտանգությունը Լաչինի ճանապարհով երկու ուղղություններով, ճանապարհի օգտագործումը ռազմական նպատակներով անընդունելի է։ Ինչպես խոստովանել են հայ պաշտոնյաները, հայկական զինված կազմավորումներն ամբողջությամբ դուրս չեն բերվել Ադրբեջանի տարածքից, և 2021 թվականին Հայաստանում արտադրված ականները նույնպես տեղափոխվում են Ադրբեջանի տարածք։ Իսկ դա նշանակում է, որ, ի տարբերություն Եռակողմ հայտարարության 6-րդ կետի, Հայաստանի կողմից Լաչինի ճանապարհը անօրինական ռազմական գործողությունների համար չարաշահելու դեպքերը շարունակվում են։ «Ինչ վերաբերում է Զանգեզուրի միջանցքի վերաբերյալ Հայաստանի վարչապետի Եռակողմ հայտարարության հայտնի դրույթի բոլորովին սխալ մեկնաբանությանը և անհիմն հայտարարություններին, ապա նշում ենք, որ Զանգեզուրի միջանցքը նշանակում է Ադրբեջանի և Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև ճշգրիտ պատմական կապի վերականգնում, որը ենթադրում է այս միջանցքի օգտագործումը խաղաղ և մարդասիրական նպատակներով։ Եռակողմ հայտարարության համաձայն՝ Հայաստանը պարտավորվում է անարգել հաղորդակցություն բացել Ադրբեջանի արևմտյան շրջանների և Նախիջևանի միջև։ Այստեղ, ինչպես նաև Լաչինի միջանցքում, խոսքը գնում է ճանապարհն օգտագործելու ոչ թե ռազմական կարիքների, այլ միայն մարդկանց և ապրանքների տեղափոխման համար։ Այս կապի ապահովման տնտեսական և հաղորդակցական կարևորությանը զուգընթաց, դրա մարդասիրական նշանակությունը անհերքելի է տարածաշրջանում ավանդական աշխարհագրական կապերի վերականգնման և, հետևաբար, տարածաշրջանում կայուն խաղաղության ապահովման համար։ Վարչապետի, ով Ադրբեջանին մեղադրում է ահաբեկչական կազմակերպությունների մեթոդների կիրառման մեջ, ուշադրությանն ենք ներկայացնում, որ 30-ամյա օկուպացիայի ընթացքում և դրանից հետո հայկական կողմի կողմից իրականացված մարդկության դեմ հանցագործությունները ադրբեջանական ժողովրդի դեմ, այդ թվում՝ աննախադեպ Էթնիկ զտումների, քաղաքասպանության և մշակութասպանության գործողությունները չեն կարող համեմատվել մինչ այժմ ոչ մի ահաբեկչական կազմակերպության կողմից կատարված հանցագործությունների հետ։ Փաստագրվել և միջազգային հանրությանը և դատարաններին են ներկայացվել Հայաստանի կողմից ադրբեջանական բնակչության, պատմամշակութային ժառանգության, քաղաքների և գյուղերի, ենթակառուցվածքների և բնական ռեսուրսների դեմ իրականացված վայրագությունների և ավերածությունների մասին ապացույցները»,- ասվում է փաստաթղթում։

Մեկնաբանության մեջ նաև նշվում է, որ իբրև թե «Առաջին Ղարաբաղյան պատերազմից ի վեր Հայաստանի զինված ուժերն աննախադեպ ջարդեր են իրականացրել ոչ միայն ադրբեջանցի զինվորականների, այլև քաղաքացիական անձանց նկատմամբ։ «Մոտ 4000 ադրբեջանցիների ճակատագրի մասին դեռ տեղեկություններ չկան։ 2020 թվականի հոկտեմբերին Ադրբեջանի Գյանջա, Բարդա, Մինգեչևիր քաղաքների խաղաղ բնակչությունը ենթարկվել է հրթիռակոծության, ինչի հետևանքով մարդկության դեմ հանցագործություններ են կատարվել։ Այսօր Հայաստանի կողմից ստեղծված ականային սպառնալիքը լուրջ վտանգ է ներկայացնում տարածաշրջանի մարդկանց կյանքի համար։ 2020 թվականի նոյեմբերից մինչ օրս ականների զոհ է դարձել 268 մարդ, որոնց մեծ մասը խաղաղ բնակիչներ են։ Իսկ այն, որ ադրբեջանական տարածքներում հայտնաբերված ականները արտադրվել են Հայաստանում 2021 թվականին, վկայում է այն մասին, որ Հայաստանը շարունակում է ադրբեջանցիների դեմ ռազմական հանցագործությունները, մի կողմից՝ դեռ ամբողջությամբ չհանձնելով ականների քարտեզները Ադրբեջանին, իսկ մյուս կողմից՝ նոր ականներ դնելով. Հայաստանի կառավարությունը դեռևս որևէ գործնական միջոց չի ձեռնարկել կատարված ռազմական հանցագործությունները կանխելու կամ կատարված հանցագործությունների համար համապատասխան անձանց պատասխանատվության ենթարկելու ուղղությամբ։ «Հիշեցնում ենք Հայաստանի վարչապետին, ով, սխալ մեկնաբանելով եռակողմ հայտարարության դրույթները, ցանկանալով խուսափել իր պարտավորություններից, փորձում է բարձրացնել «Ղարաբաղի կարգավիճակի» հարցը, որը որևէ կերպ չի նշվել համաձայնագրում:

Մյուս կողմից, այն, որ Հայաստանի վարչապետը դեռևս հրաժարվում է միջազգային տարբեր հարթակներում խոստումներից ու պարտավորություններից, քաջ հայտնի է ոչ միայն Ադրբեջանին, այլ նաև միջազգային միջնորդներին... Վարչապետի նկրտումների մեջ տրամաբանություն չկա. այն երկիրը, որը չի ճանաչում իր հարևանների սահմանները, և որի Անկախության հռչակագիրը և Սահմանադրությունը արտացոլում են տարածքային պահանջները Թուրքիայի նկատմամբ, Ադրբեջանին մեղադրում են թուրք-հայկական գործընթացի կարգավորմանը խոչընդոտելու մեջ։ Տարածաշրջանում խաղաղություն և անվտանգություն հաստատելու Ադրբեջանի մտադրությունը և խաղաղ նախաձեռնություններին ի պատասխան Հայաստանի ապակառուցողական գործունեության շարունակությունը՝ հակառակ իր պարտավորություններին, ոչ միայն չի ծառայում տարածաշրջանում խաղաղության վերականգնմանը, այլ առաջին հերթին ուղղված է Հայաստանի դեմ»,- ասված է հակառակորդ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի մեկնաբանության մեջ: