Կարող են քննադատել ՍԴ որոշումը, բայց չեն կարող ասել՝ չենք կատարում Արա Ղազարյան. «Հրապարակ»

«Հրապարակ» օրաթերթը գրում է.

«Սահմանադրական դատա­րանի որոշումները դեռեւս Գագիկ Հարությունյանի ժա­մանակներից անհասկանալի էին, եւ դրանք մարսելու համար առանձին «մեկնություններ» էին անհրաժեշտ լինում: ՍԴ սեպտեմբերի 4-ի որոշումը եւս բացառություն չէ, եւ տպավո­րություն է ստեղծվում, որ փորձառու իրավաբաններն ու սահմանադրագետներն էլ մինչեւ վերջ գլուխ չեն հանում, ի վերջո, ինչի մասին էր այս վճիռը, եւ ամենակարեւորը՝ Ռոբերտ Քոչարյանն ազատ է արձակվելու, թե ոչ: Ճիշտ է՝ կողմնորոշվածների մի թիմը պնդում է, որ անհապաղ պետք է ազատ արձակվի, մյուս թիմը՝ հակա­ռակը, բայց իրավական չեզոք կարծիք դեռեւս չի հնչել: Մենք զրուցեցինք «Արա Ղազարյան» իրավաբանական գրասենյակի տնօրեն, միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանի հետ:

ՍԴ որոշումներում մշտա­պես այնպիսի խճողված ձեւակերպումներ են լինում, որ տարընթերցումների տեղիք են տալիս հենց իրավաբանների շրջանում:

 Սահմանադրական դատարանի գործառույթներն առանձնահատուկ են, ընդհանուր վեճ լուծող դատարան չլինելով՝ միայն ու միայն կարծիք է հայտնում տվյալ հոդվածի սահմա­նադրականության վերաբերյալ: Հիմա այս կարծիքը կարող է տվյալ գործով ազդեցություն ունենալ, կարող է՝ ոչ: Բայց ընդհանուր պրակտիկայի վրա, միանշանակ, ազդեցություն ունի: Կան երկրներ, որտեղ Սահմանադրական դատարանի որոշումն ինքնըստինքյան վեճի լուծում է, բայց մեր համակարգն այնպես է, որ ՍԴ որոշման հիման վրա դու միայն նորից կարող ես գնալ ընդհանուր իրավասության դատա­րան, որտեղ վեճը նորից քննվի, բայց արդեն այնպես, ինչպես բացատրել է Սահմանադրական դատարանը: Սովորաբար, Սահմանադրական դատարանի որոշումներով պետք է վերականգնվի ստատուս քվոն, այսինքն՝ դատավարությունը պետք է գնա հետ' այն պահից առաջ, երբ խախտումը սկսվել է: Սա նշանակում է, որ գործը պետք է վերաբացվի: ՍԴ որոշմամբ անվերապահորեն պետք է գնալ գործի վերաբացման: Դա 943 որոշման մեջ է նշված:

Բայց հետ գնալ՝ քրեական գործը քննելու, թե՞ դատաքննության:

 Այն վարույթը, որի վերաբերյալ որոշումը կա: Տվյալ դեպքում ոչ թե դատաքննությունն է, այլ կա­լանքի վարույթն է: Փաստաբաննե­րը կալանքի վարույթի ժամանակ միջնորդություններ են ներկայացրել եւ ասել են՝ ազատեք կալանքից, որովհետեւ չկա կասկած, որովհետեւ նա անձեռնմխելի է, եւ հիմքն էլ 35- րդ հոդվածն է Հիմա նայում են 35-րդ հոդվածին՝ այնտեղ չկա նշված, բայց պետք է նշված լինի, եւ առաջանում է վեճ՝ 35-րդ հոդվածում պետք է նշված լինի անձեռնմխելիությունը՝ որպես քրեական հետապնդումը բացառող հիմք, թե՞ ոչ: Եթե Սահմա­նադրության մեջ կա, ուրեմն ինչ-որ մի տեղ օրենքում պետք է արտա­հայտվի: Բայց օրենքում չկա: Այսինքն՝ կա իրավունքի պատվիրանը, բայց օրենքում չկա արտահայտված այդ սահմանադրական սկզբունքը: Հիմա պետք է արտահայտված լինի, թե՞ չէ, Սահմանադրական դատարանը երեկ դրա մասին խոսեց:

Մեկ այլ հարց. ՍԴ որոշումը վե­րաբերում էր Ռոբերտ Քոչարյանին, բայց մ|ոա ՀՀ քաղաքացիների պա­րագայում չի կարող այլեւս կիրառվել ՍԴ որոշումից հետո:

Կարող է կիրառվել այնպես, ինչպես Սահմանադրական դատա­րանը բացատրել է: Այսինքն՝ եթե վաղը որեւէ քաղաքացի նույնանման միջնորդություն ներկայացնի եւ ասի՝ դադարեցրու քրեական հետապնդումը 35-րդ հոդվածով Նշված անձեռնմխե­լիության հիմքով, դատավորը չի կա­րող ասել՝ այնտեղ գրված չէ: Որովհետեւ արդեն կա Սահմանադրական դատարանի որոշում, որ այնտեղ պետք է գրված լիներ: Սա առաջին ազդանշանն է դեպի օրենսդիր, որ պետք է շուտափույթ օրենքի բացը լրացնի: ԱԺ-ն պետք է փոփոխություն կատարի, 35-րդ հոդվածը բարեփոխի եւ անի այն, ինչ ՍԴ-ն նշել է: Նույնիսկ եթե չլրացնի էլ, քաղաքացիները կա­րող են ուղղակիորեն օգտագործել ՍԴ որոշումը: Այլ կերպ ասած՝ կարող են տպել եւ դնել իրենց գրպանը եւ գնալ դատարան: Պաշտոնապես հրապա­րակվելն արդեն իրավունք է տալիս:

Ձեր գործընկեր Տիգրան Եգորյանը գրում է, որ գործադիրը չպետք է կատարի այդ որոշումը՝ սահմանադրական ճգնաժամի պատճառով:

ժողովրդավարական հասարա­կությունում չի կարող ՍԴ որոշումը չկատարվել եւ մի բան էլ՝ ցիտել Եվրո­պական դատարանին: Պաշտոնատար անձինք կարող են քննադատել ՍԴ որոշումը, բայց չեն կարող ասել՝ չենք կատարում:

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ թերթի այսօրվա համարում: